رترو | نقد و بررسی بازی Sonic Mania

وقتی سران سگا در اوایل دهه نود میلادی برای رقابت با شخصیت محبوب شرکت «نینتندو» (Nintendo) یعنی «ماریو»، «سونیک» را خلق کردند، شاید فکرش را هم نمی‌کردند که این جوجه تیغی آبی‌رنگ دوست‌داشتنی با سرعت زیادش که بیشتر بلای جان بازیکن‌ها بود، روزی بدل به یکی از نمادهای بازی‌های رایانه‌ای در سراسر دنیا بدل شود. سونیک آبی با کفش‌های قرمز و سکوبازی‌های جذاب و سرعت بالا معجونی بود که دل بسیاری از بازیکن‌ها را در این ۲۵ سال به بند خود کشیده و با وجود کش و قوس‌های فراوانی که پشت سر نهاده، هنوز دوام آورده‌ است و تمام تلاش‌اش را برای حضوری قدرتمند و آبرومند می‌کند و به این زودی‌ها قصد ترک میدان دوندگی و حلقه‌خوری ندارد. در ادامه با نقد و بررسی بازی Sonic Mania همراه دنیای بازی باشید.
اولین نسخه‌ی سری با نام Sonic The Hedgehog در سال ۱۹۹۱ راهی کنسول اختصاصی آن روزهای سگا، یعنی Mega Drive افسانه‌ای شد (یا Sega Genesis که در ایران برای خطاب کردن‌اش به سگا بسنده کرده‌ بودند). کیفیت بالای بازی در تمامی اجزا باعث شد که این اثر خیلی زود مورد توجه قرار بگیرد و طی سال‌های بعدی دنباله‌هایش با نام Sonic The Hedgehog 2 ،Sonic The Hedgehog 3 ،Sonic & Knuckles و Sonic CD عرضه شوند. آثاری که تمامی از اساس اولیه قسمت نخست بهره می‌بردند، ولی نسخه به نسخه با طراحی مراحل بهتر و متنوع و موسیقی‌های به‌یادماندنی سیر پیشرفت خود را حفظ کردند و روز به روز بر سیل طرفداران‌شان افزودند. همین موضوع، سگا را به فکر استفاده از شخصیت سونیک در شکل و شمایل دیگر کرد. Sonic Pinball و Sonic Tetris نمونه‌هایی از این دست آثار هستند.
روزها سپری شد و پیشرفت سریع تکنولوژی و در نتیجه بازی‌های رایانه‌ای و حضور پررنگ گرافیک سه‌بعدی باعث شد تا سگا را به فکر سه‌بعدی کردن مجموعه بازی فوق محبوب‌اش بیندازد. اولین عناوین سه‌بعدی سونیک علی‌رغم تلاشی که برای‌شان صرف شده‌بود، نتوانستند آن‌طور که می‌بایست این شخصیت محبوب را از دنیای دوبعدی‌اش وارد دنیای جدید بکنند. آن هم در حالی که رقیب قدیمی‌اش ماریو، با بازی Mario 64 یکی از بهترین نسخه‌های سری را تا آن زمان عرضه‌ کرد و در بهترین شکل کلیت دوست‌داشتنی ماریو دو بعدی را وارد بعد دیگر کرد.
دو نسخه‌ی بعدی، Sonic Adventure و Sonic Adventure 2 با وجود ایرادهایش ریز و درشت‌شان، گل سرسبد سونیک‌های مدرن و سه‌بعدی بودند که به‌طور اختصاصی برای آخرین کنسول سگا، «دریم کست» (Dream Cast) فقید (اولین کنسول بنده) عرضه‌ شدند. بالاخره تیم سونیک سگا توانست آن جوهره دوست‌داشتنی که همه به‌خاطرش عاشق این موجود آبی‌رنگ بودند را وارد سری مدرن‌اش بکند و روح و سرگرمی کافی را برایش مهیا بکند.

از این دو نسخه به بعد، این مجموعه مسیری پرتلاطم را پشت سر گذاشت. نسخه‌های قابل قبولی مثل Heroes و Colors مهمان‌مان بودند و از طرفی فضاحت‌هایی مثل Sonic The Hedgehog 2006 و Sonic and the Black Knight بر روی امواج مغزی‌مان رژه می‌رفتند. سال ۲۰۱۱ به مناسبت ۲۰ سالگی این شخصیت، سونیک تیم تمامی هم و غم‌اش را بر روی خلق یک یادواره لایق برای این سری گذاشت و با ترکیب تمامی ویژگی‌هایی که سونیک را به چیزی که امروز بود بدل می‌ساخت، Generations را خلق کرد. نوستالژی بازی بسیار باکیفیت با حضور افتخاری هر دو سونیک مدرن و کلاسیک. مجموعه‌ای از به‌یاد ماندنی‌ترین مراحل کل سری را با طراحی جدید گرد هم آوردند و بعد از چند سال نسخه‌ای درخور نام این شخصیت عرضه‌ کردند. بعد از نسل‌ها، دوباره مسیر موجی سونیک از سر گرفته‌ شد و نسخه‌‌ی قبلی نیز که اولین قسمت در سری بود که توسط تیمی به‌غیر از سونیک تیم ساخته می‌شد (Sonic Boom) و قرار بود کلیت این سری را وارد فاز‌هایی کاملا جدید و تازه و خلق مجموعه‌ای نوین بکند، با کیفیت بسیار پایین خودش یکی از ضعیف‌ترین نسخه‌های کل مجموعه را تحویل طرفداران داد. در این بین، امید سونیک‌بازان به سالگرد ۲۵ سالگی‌اش و تکرار موفقیت‌آمیز نسخه «نسل‌ها» بود. سگا نیز حواس‌اش را جمع کرد و پارسال به‌طور رسمی از Sonic Forces و Sonic Mania پرده برداشت. دو بازی به مناسبت سالگرد سونیک، یکی برای بعد سوم و دیگری مطلقا رترو و هدیه‌ای بسیار سوپرایزی برای طرفداران.
مدتی پیش Sonic Mania بالاخره راه‌اش را به خانه‌هایمان پیدا کرد. از همان ابتدای معرفی این قسمت نگران بودم که افتضاح نسخه Sonic The Hedgehog 4 تکرار شود، نمایش‌های بازی واقعا خوب و نویددهنده یک سونیک کلاسیک عالی دیگر بودند، ولی بالا پایین‌های متعدد سری اجازه آسایش خیال را نمی‌داد. تا اینکه بالاخره موفق به تجربه‌‌ی این قسمت شدم و بعد از پنج ساعت بالا و پایین پریدن، تکلیف نگرانی‌ام را روشن کردم. Sonic Mania ترکیبی است از هر‌آنچه که از سونیک‌های دوبعدی دوست می‌دارید. محصولی سراسر نوستالژیک که نشان می‌دهد بازی سال ۱۹۹۲ سگا هنوز هم کیفیت فوق‌العاده خودش را حفظ کرده و می‌شود با همان مواد اولیه، بعد از ۲۵ سال مجدد نسخه‌ای به همان زیبایی و جذابیت خلق کرد.

چندی از افرادی که مسئول ساخت Sonic Mania هستند پیشتر بر روی پورت‌های Sonic The Hedgehog ۱ و ۲ برای گوشی‌های همراه و کالکشن‌ بازی‌های قدیمی سگا برای رایانه‌های شخصی و کنسول‌ها فعالیت داشته‌اند. این ارتباط باعث شده که آنها به‌خوبی از چم و خم سونیک‌های دوبعدی اطلاع داشته‌باشند و با آگاهی کامل از انواع شیوه‌های طراحی مراحل و کدنویسی نسخه‌های قدیمی به‌سراغ خلق نسخه‌ای دوبعدی جدیدی بیایند. Sonic Mania به‌خوبی روح و شیرازه و تمام چیزی که سونیک‌های دوبعدی را خاطره‌ساز و بیادماندنی می‌کرد در خود دارد. از طراحی مراحل هوشمندانه‌ای برخوردار است، موسیقی‌هایش عالی است و مثل همیشه در رابطه‌ی کامل با هر محیط است. گرافیک پیکسل آرتش فوق‌العاده زیباست و توتالیته‌های رنگیش چشم را نوازش می‌دهد و گیم‌پلی نیز به لطف طراحی خوب، مثل همیشه می‌درخشد.
محیط‌های Sonic Mania شامل دو دسته‌ است. یک سری کاملا جدید و مخصوص این نسخه طراحی شده‌اند و سری دیگر از مراحل به‌یادماندنی نسخه‌های قدیمی گلچین شده‌اند. البته، مراحل قدیمی دقیقا مثل نسخه اصلی طراحی نشده‌اند. مشابه سونیک‌های دو به بعد هر محیط دو استیج دارد، استیج اول محیط‌های قدیمی تقریبا دست‌نخورده باقی‌مانده، ولی استیج دوم ترکیبی از طراحی قدیمی و طراحی جدید است. همین موضوع، حتی محیط‌های قدیمی و به‌یادماندنی سری را نیز بیش از پیش جذاب می‌کند و برای طرفداران سینه‌چاک سری نیز غافلگیری‌های خوبی در خود دارد. مراحل تازه هم برخلاف پیش‌بینی‌ام از تمامی جهات عالی هستند و تمامی استانداردهای بالای محیط‌های درجه یک نسخه‌های اصلی را رعایت می‌کند. از دیگر بخش‌های خلاقانه‌ی Sonic Mania ۤمی‌توان به غول‌آخرهایش اشاره کرد. غول‌آخر بیشتر نسخه‌های قدیمی همیشه دشمن قدیمی سونیک «پروفسور روبوتنیک/ اگمن» (Professor Robotnik/ Eggman) بوده که در ماشین یا رباتی غول‌آسا قصد جان سونیک و دوستان‌اش را می‌کند. این نسخه نیز از این قاعده مستثنا نیست، ولی در بعضی مراحل مبارزه با غول‌آخرها از آن حالت کلاسیک خودش خارج می‌شود و متفاوت از قبل بازیکنان را به چالش دعوت می‌کند. این حرکات و تزریق این قبیل خلاقیت‌های شاید کوچک ولی موثر، Sonic Mania را به محصولی قابل عرج بدل می‌کند و آن را از صرفا کلونی از نسخه‌های قدیمی و محبوب و فقط نوستالژی بازی جدا می‌کند.

گیم‌پلی Sonic Mania مشابه تمامی نسخه‌های کلاسیک طراحی شده است. سونیک می‌تواند بپرد، قل بخورد و از آیتم‌های مختلف استفاده بکند. با پریدن یا قل خوردن به حساب دشمنان برسد و تا جایی که می‌تواند حلقه طلایی جمع بکند. حلقه‌های نوستالژیک سونیک و آن صدای تیلیک‌وار موقع خوردن‌شان هنوز بعد از این همه سال مزه‌شان را حفظ کرده‌اند و نگه‌داشتن آن یک‌دانه دردانه عزیز همچنان جزو پراسترس‌ترین و لذت‌ بخش‌ترین فعالیت‌های سونیک است. وای به‌حال بازیکن بیچاره‌ای که تعداد حلقه‌هایش به صفر می‌رسد، بازی یک‌دفعه از یک تجربه سرعتی سکوبازی بدل به مگامنی سراسر استرس و تشویش می‌شود.
همانند نسخه‌های سوم و سونیک و ناکلز آیتم‌های آتش، برق و آب به لیست قدرت‌های سونیک اضافه شده‌اند و با پیدا کردن‌شان در هر محیط می‌توانید از قدرت‌های‌شان بهره ببرید. آتش به سونیک اجازه می‌دهد که در طول شیرجه‌ی بلندی بزند، برق اجازه پریدن دوبل و جذب حلقه‌ها را دارد و آب نیز با پریدن و برخورد به زمین سونیک را به ارتفاعات بیشتری می‌برد. علاوه بر سونیک، شما می‌توانید با یار و همراه همیشگی‌اش، «تیلز» (Tales Miles Power) و رقیب و دوست‌اش «ناکلز» (knuckles The Echidna) بازی را انجام دهید. تیلز به‌خاطر دم دو تکه‌اش می‌تواند همانند هلیکوپتر پرواز کند و با خیال راحت به سطح‌های بالاتری از هر محیط دسترسی پیدا کند. ناکلز هم به لطف مشت‌های قدرتمندش، از دیوار‌ها و مسیرهای عمودی بالا می‌رود و به‌طور کوتاه مدت می‌تواند در هوا معلق بماند. حضور این سه شخصیت و تفاوت‌های جزیی ولی موثرشان در نوبت‌های دوم به بعد بازی‌تان تنوع و رنگ تازه‌ای به بازی می‌بخشد و از تکرار بیش از اندازه و یک‌نواختی جلوگیری به عمل می‌آورد.

مگر می‌شود از سونیک‌های کلاسیک سخن گفت و خبری از استیج‌های مخفی نباشد؟ این مراحل از نسخه‌ی اول تا همین نسخه جز جدانشدنی این سری بوده‌اند و از انگیزه‌های اصلی هر بازیکن برای جمع کردن تعداد بالای حلقه و زیر و رو کردن نقشه‌ی هر مرحله. مثل نسخه‌ی سوم برای Sonic Mania دو استیج مخفی در نظر گرفته‌ شده است. استیج اول، شخصیت شما را در محیطی سه‌بعدی قرار می‌دهد و وی باید تعداد مشخصی توپ آبی‌رنگ و یا حلقه را جمع بکند و از برخورد به توپ‌های قرمز رنگ نیز جلوگیری بکند. برای دسترسی به این استیج هم نیاز به پنجاه حلقه دارید و مکانش نیز چک‌پوینت‌های بازی است. با رسیدن به چکپوینت‌ها و فعال کردن‌شان اگر تعداد کافی حلقه داشته‌ باشید بالای آن دایره‌ای شکل می‌گیرد و با پریدن به داخل آن به استیج مذکور منتقل می‌شوید. این مرحله مخفی به‌طور مستقیم از سونیک سوم و سونیک و ناکلز به عاریت گرفته‌ شده.
استیج مخفی دوم، ویرایش تازه‌ای از مرحله مخفی سونیک‌های دوم و سوم است. در فضایی سه‌بعدی، شما باید به سفینه‌ای که یکی از «زمرد‌های آشوب» (Chaos Emerald) را حمل می‌کند برسید. محدودیت زمانی نیز برای این استیج در نظر گرفته‌شده که باید با خوردن حلقه‌ از صفر شدن‌اش جلوگیری کنید. هرچه‌قدر هم توپ‌های آبی‌رنگ بیشتری بخورید امتیاز کسب‌شده در آن استیج برای‌تان بیشتر می‌شود و سرعت‌تان نیز برای رسیدن به سفینه بالاتر می‌رود.
علاوه بر مراحل اصلی بازی، دو حالت دیگر نیز برای Sonic Mania در نظر گرفته‌ شده است. یکی بخش ثبت سرعت است که در آن باید در سریع‌ترین زمان ممکن یک مرحله را به اتمام برسانید و بخش دیگر مبارزه‌ است که به‌صورت آنلاین انجام می‌شود.

Sonic Mania به‌عنوان اولین اثر از دو بازی پروژه بیست و پنج سالگی سالگی سونیک، یک موفقیت تمام‌عیار برای سگا و تمامی دوست‌داران این شخصیت دوست‌داشتنی است. اثری که هیچ‌کس توقع بودن‌اش را نداشت و حساب چندانی هم بر روی‌اش باز نمی‌کرد، ولی به‌لطف سازنده‌های کاربلد و خلاقش بار دیگر ثابت کرد که سگا اگر بخواهد و آب به کار نبندد و کار را به کاردان بسپارد، می‌تواند تجربه موفق Colors و Generations را تکرار بکند و سونیک را همانند رقیب قدیم‌اش ماریو، همچنان سرپا نگه دارد. بیایید امیدوارم باشیم که دومین بازی سالگرد جوجه‌تیغی مورد علاقه‌مان نیز به اندازه این اثر با احساس و زیبا باشد و امسال را بدل به سالی رویایی برای تمامی طرفداران این شخصیت بکند.