به‌سوی اسکار: نقد فیلم A Star is Born

فیلم A Star is Born که با بازی بردلی کوپر و لیدی گاگا از جمله‌ بخت‌های اصلی دریافت جایزه‌ی بهترین فیلم جشنواره‌ی اسکار ۲۰۱۹ است. با دنیای بازی و نقد فیلم A Star is Born همراه شوید.

داستانِ استعدادی نهفته و خفته و شاهزاده‌ای سوار بر اسب سفید که باعث فوران آن و جوشیدن چشمه‌ی کشف نشده‌‌ای می‌شود را دیدیم و شنیدیم اما فیلم A Star is Born پا را کمی فراتر می‌گذارد؛ تنها به شکوفا شدن یک نفر و یک استعداد اکتفا نمی‌کند و سوی دیگر ماجرا یعنی حال و احوال کسی که باعث این تغییر شده را هم می‌بیند و همین، وجه تمایزش با دیگر آثار رمانتیک-درام این روزهاست. A Star is Born قصه‌ی عشق را تعریف می‌کند، عشقی که با دلسوزی همراه است. یک نفر با چیزی که واقعاً هست، صادق نیست و شخص دیگر در جستوجوی کیفیتی است که فقط در وجود دیگری یافت می‌شود. «بردلی کوپر» (Bradley Cooper) که نقش «جکسون مینِ» (Jackson Maine) خواننده را بازی می‌کند، دلباخته‌ی «الی» (Ally) با نقش‌آفرینی «لیدی گاگا» (Lady Gaga)ـیِ پیشخدمت-سرآشپز می‌شود و با اینکه به‌ظاهر فیلم، سرگذشت ظهور پدیده‌ای جدید در موسیقی پاپ را روایت می‌کند، همان‌قدر به شخصیت دیگر یعنی جک می‌پردازد. فیلمنامه ساده و بی شیله پیله است؛ هر چند که می‌توانست مختصر و مفیدتر از آنچه که هست باشد. سکانس‌هایی در فیلم وجود دارند که در صورت عدم حضور هم ضربه‌ای به پیرنگ کلی وارد نمی‌کردند و خللشان تاثیری در شکل‌گیری کامل داستان فیلم A Star is Born، که از قضا فیلمنامه‌ای اقتباسی است (این فیلم چهارمین اقتباس سینمایی از این سناریو است)، ندارد. به هر صورت، نحوه‌ی روایت به مانند دیگر فیلم‌های این ژانر است و باید خودتان را برای نقاط فراز و فرود این رابطه‌‌ی عاشقانه، دعواها و آشتی‌های فراوان آماده کنید!

از داستان که بگذریم به فیلمبرداری کار می‌رسیم. رکنی که دو روی خوب و بد دارد.اگر فیلم را به دو قسمت روایی تقسیم کنیم، قسمت اول می‌تواند نقاط عاطفی شخصیت‌ها و دومی اجراهای موسیقی باشد. در قسمت اول، دوربین تا حد امکان ساکت و ساکن است و شیطنتی به خرج نمی‌دهد و در واقع موجب می‌شود تا بدون درگیری اضافه با قاب تصویر، از دیدن ماجرا لذت ببریم و بعضاً با ثبت نماهایی زیبا مانند کلوز-آپ دو نفره‌ی جک و برادرش، فیلم را از آنچه که هست، بیشتر به دل می‌نشاند، در لحظات اجرای موسیقی بالاخص کنسرت‌ها اما، شاهد بازی‌گوشی افراطی آن هستیم؛ تا حدی که ممکن است برای عده‌ای سردرد آور باشد! البته که حرکات شدید دوربین و گم شدنش بین شخصیت و فضا، بستگی به موسیقی هم دارد و در اجراهای جک، این مورد تشدید می‌شود و به نوعی به القای حس حضور در یک کنسرت راک کمک کرده، پس نمی‌توان تماماً آن‌ را نکته‌ای منفی در نظر گرفت. از طرفی در فیلم به ندرت نماهای لانگ شات می‌بینیم که می‌تواند ناشی از تمرکز کارگردان در نشان دادن فردیت شخصیت‌ها و ماجراهایشان باشد و به‌ندرت پیش می‌آید تا دوربین در جستجوی یکی از دو شخصیت اصلی نباشد و چیزی غیر از آن‌ها را نشانمان دهد. در ضمن اگر به Lens Flare حساس هستید، اصلاً سراغ فیلم A Star is Born نروید!

تدوین A Star is Born عجیب است! از این جهت که تا نقطه‌ای از فیلم چیزی رو نمی‌کند و شاید اصلاً متوجه آن نشوید اما از جایی به بعد، تاثیرات خود را کاملاً اعمال می‌کند و سبب می‌شود تا فیلم از آغاز نیمه‌ی پایانی، سرعت بیشتری به خود بگیرد و به وضوح می‌توانیم تاثیر کات به جای محو در سرعت بخشیدن به روایت A Star is Born بیاموزیم.

اما مهم‌ترین نکته‌ای که باعث می‌شود که A Star is Born تا این حد به چشم بیاید، موسیقی آن است. ترکیب بردلی کوپر (که کسی انتظار نداشت به این زیبایی بخواند و انگار که واقعا ستاره‌ی راک است) و لیدی گاگا (که کسی انتظار چنین همرنمایی‌ای از او نداشت) عجیب و در عین حال شیرین است.هر دو بازیگر چیزی برای اثبات داشتند و همین باعث شده تا یکی از بهترین زوج‌های سینمایی امسال را شاهد باشیم. ترانه‌هایی (مثلاً Black Eyes یا Alibi) که بردلی کوپر تک نفره اجرا می‌کند، قدرت خوانندگی این بازیگر را تمام و کمال نشان می‌دهند و در صدر ترانه‌های فیلم، اجرای دونفره‌ی کوپر و گاگا در ترانه‌ی Shallow است که قطعاً هوش از سرتان خواهد پراند! قطعه‌ی بی کلامی در لیست ترانه‌های فیلم به چشم نمی‌خورد و تمام قطعه‌ها حاصل همکاری یا تک خوانی بین کوپر و گاگا است و از این جهت، موسیقی متن فیلم، خود یک آلبوم کامل راک-پاپ است که می‌تواند ارزش خرید داشته باشد. خرده داستان‌هایی نیز از طریق همین ترانه‌ها روایت می‌شود که شنیدنشان به درک بهتر شخصیت‌ها کمک می‌کند اما حیاتی نیست؛ مثلاً در قطعه‌ی Alibi متوجه برخورد جک با پدرش که از او یک الگو ساخته بود می‌شویم و ذکر آن‌ را در طول فیلم، از برادر جک می‌شنویم. یا قطعه‌ی Maybe it’s time خبر از تغییر نوع نگرش جک به زندگی و شروع جستجو برای پیدا کردن هدف در آن می‌دهد. همین سرنخ‌ دادن‌های کوچک در موسیقی، به داستان فیلم کمک کرده تا باور کنیم این شخصیت‌ها حقیقی و زنده هستند و داستانی که می‌بینیم جان دارد. از لیدی گاگا همان‌طور که انتظار می‌رفت، شاهد درخشش هستیم و قطعاتی که در آن حضور دارد درخشان هستند. گل سرسبدشان هم قطعه‌ی I’ll always remember this است که برای جک می‌خواند و قدرت حنجره‌ی خود را به‌شدت به رخ می‌کشد.

فیلم A Star is Born، داستان تولد یک ستاره نیست. داستان تولد دو ستاره است که هیچ‌کدام نمی‌توانستند بدون دیگری به رشد و نمو برسند و همین وابستگی باعث ایجاد رابطه‌ای شده که دیدن و شنیدنش از بهترین تجربه‌های سینمایی امسال است. فیلم خالی از مشکلات نیست اما بیشتر از آن‌که درگیر مشکلات شوید، حواستان به موسیقی‌های محشرش ودیالوگ‌های عجیب و بامزه‌اش پرت خواهد شد. A Star is Born دقیقاً مسیر مخالف Bohemain Rhapsody را طی کرده و به حواشی زندگی یک نوازنده و خواننده نپرداخته است. بلکه به روایت داستان درونی و عاطفی و شخصی توجه کرده. دیدن فیلم A Star is Born را به کسانی که در جستجوی اثری آرام و دلنشین و عاشقانه می‌گردند، پیشنهاد می‌کنم.