بررسی فیلم Vivarium

شیوع ویروس کوید-۱۹ وضعیت عجیب و تازه‌ای را در جامعه‌ی جهانی به وجود آورده است. تصورش سخت بود اما این ویرس موفق شد قواعد اجتماعی اغلب جوامع را به شکل قابل توجه‌ای به هم بریزد. اکنون با گذشت چند ماه از آغاز این شیوع، کم کم هر یک از ما به این شرایط عادت کرده‌ایم و چرخ اجتماع دوباره روی غلتک افتاده است. در ادامه با بررسی فیلم Vivarium دنیای بازی را همراهی کنید.

صنعت سینما نیز از این شرایط مصون نَماند و بزرگ‌ترین تاثیر کرونا بر این صنعت، مسلما بسته شدن سینما‌ها بود. از طرفی چندین سال بود که شاهد پر‌رنگ‌تر شدن سرویس‌های اشتراکی استریم فیلم و سریال در صنعت فیلم و سینما بودیم که در نتیجه، روز به روز نظرگاه‌های کلاسیک فیلم- یعنی سینما‌ها- بیشتر به حاشیه رانده می‌شدند؛ می‌توان گفت کرونا تنها این روند را تسریع کرد.

با شیوه جهانی این ویروس، نقش سرویس‌های اشتراکی بسیار پر‌اهمیت‌تر شد و شرکت‌هایی که به پرده‌ی نقره‌ای دل خوش کرده بودند، به دستپاچگی افتادند. برخی شرکت‌ها که نتوانستند قید باکس‌آفیس فیلم‌های‌شان را بزنند، تاریخ اکران فیلم‌های خود را گاها تا یک سال به تعویق انداختند، به این امید که شرایط موجود بهبود یابد.این اعمال تاخیر در بلاک‌باستر‌ها باعث شد که زمینه برای خودنمایی فیلم‌های کوچک و مستقل‌، در نیمه‌ی اول سال ۲۰۲۰ مهیا شود، یکی از این فیلم‌ها که با بودجه‌ی محدود ساخته شده، Vivarium بود.

بررسی فیلم ویواریوم ۲۰۱۹ یک فیلم معمایی نود دقیقه‌ای است که داستان یک زوج جوان در جست و جوی خانه را روایت می‌کند. زوج جوان وارد یک مشاور املاک عجیب و غریب می‌شوند و ماجرای فیلم از جایی شروع می‌شود که آن دو برای بازدید از یک خانه، به دنبال همین مشاور املاک عجیب می‌روند.

در آغاز فیلم شاهد سکانسی از پدیده‌ای طبیعی به نام «تخم‌گذاری انگلی هستیم» هستیم. تخم‌گذاری انگلی پدیده‌ای است که برخی پرندگان از خود بروز می‌دهند. این پرندگان، نظیر «کوکو»، تخم خود را در لانه‌ی پرندگان دیگر می‌گذارند تا پرنده‌ی بی‌خبر جوجه‌ی آن‌ها را بزرگ کند و به آن غذا دهد. همین سکانس افتتاحیه‌ی کوتاه، در عین منزجر کننده بودنش، تمام پلات روایی فیلم را بیان می‌کند.

در بررسی فیلم ویواریوم ۲۰۱۹ نمی‌توان آن را فیلمی ترسناک یا علمی تخیلی قلمداد کرد، با این حال، مولفه‌هایی از این دو ژانر در فیلم دیده می‌شوند. خطر اسپویل: ادامه‌ی متن تا حدی داستان فیلم ویواریوم را لو می‌دهد، اگر قصد تماشای این فیلم را دارید یا به هر نحوی نمی‌خواهید تا داستان آن برای‌تان لو برود، از مطالعه‌ی متن حاوی اسپویل بپرهیزید.

در واقع در ویواریوم ۲۰۱۹، با نژادی بیگانه طرف هستیم که همانند کوکو، از انسان‌ها برای پرورش کودکان خود بهره گیری می‌کند. البته فیلم تقریبا هیچ پرداختی به این نژاد موجود در داستان انجام نمی‌دهد و ما نیز نمی‌توانیم سخنی دقیق راجع به آن‌ها بیان کنیم. آیا همانند بیگانه‌های شایع در آثار علمی تخیلی، با نژادی فضایی طرف هستیم؟ آیا این نژاد از ابتدا رو یزمین وجود داشته؟ … فیلم پاسخی نمی‌دهد. این عدم پرداخت به بیگانه‌های موجود در فیلم تا زمانی که روایت حول محور زوج داستان است، لطمه‌ی چندانی به روایت وارد نمی‌کند. اما در اختتامیه، می‌بینیم که با تمام شدن کار زوج داستان، فیلم تمام نمی‌شود و چند سکانسی حول محور این بیگانه‌های انگل ادامه می‌یابد. این جاست که نیاز به پرداخت به بیگانگان حس می‌شود. اما نقد فیلم vivarium برای حفظ تم هیجان‌انگیز و دلهره‌آور خود(Thriller) هم که شده، همواره از این پرداخت سر باز می‌زند و اختتامیه هم استثنا نیست.

پایان اسپویل

لورکان فینگان، کارگردان جوان و ایرلندی Vivarium، فیلم‌های زیادی در کارنامه ندارد؛ با این حال ثابت کرده که کارگردان خوش ایده‌ای است، ایده‌هایی که البته بهتر است به جای قالب روایی، در سینماتوگرافی منحصر به فرد‌تری بر روی پرده بروند. مشکل اساسی که در بررسی فیلم Vivarium به آن بر می‌خوریم، در غیر قابل تحمل کش آمدن فیلم است، مدت زمان فیلم تقریبا نود دقیقه است و با فیلم چندان بلندی طرف نیستیم؛ با این حال در همین نود دقیقه نیز هر مخاطبی به درستی متوجه بیهوده کش آمدن روایت می‌شود. تمام روایت فیلم را می‌توان در یک خط بیان کرد و با توجه به افتتاحیه‌ای که خود فیلم برای مخاطب به نمایش در می‌آورد، پایان‌بندی قابل حدس است. با این حال، در نیمه‌ی دوم Vivarium شاهد پرداختن شخصیت‌ها به اموری بی سر و ته و اضافی هستیم که نه تاثیر خاصی در روند روایی دارند و نه حتی موفق می‌شوند درماندگی بازیگران را به مخاطب منتقل کنند.

با توجه به همین کش آمدن و انگیزه‌های غریب دوشخصیت اصلی فیلم در نیمه‌ی دوم است که شخصیت‌پردازی قابل قبول نیمه‌ی اول فیلم را تبدیل به شخصیت‌هایی ضعیف در نیمه‌ی دوم می‌کند. حتی ارائه‌ی برخی پیش‌زمینه‌های داستانی دراماتیک در مورد زوج داستان که در اواخر فیلم و در قالب دیالوگ اتفاق می‌افتد نیز نمی‌تواند تاثیری در بهبود وضع شخصیت‌پردازی ویواریوم ۲۰۱۹ بگذارد. پس از پایان فیلم، این حس انزجار و بطالت است که مخاطب را در بر می گیرد.

با این حال اگر کسی بتواند با روایت ضعیف نقد فیلم vivarium کنار بیاید، با فیلمی استاندارد از نظر فنی مواجه خواهد شد. قاب‌بندی‌های استوار و منظم نشان‌دهنده‌ی قدرت تیم فیلم‌برداری در ظاهر شدن در چارچوب فیلم‌های معمایی است. بازیگران نیز به خوبی انتخاب شده‌اند و کمتر ایرادی در بازی آن‌ها دیده می‌شود.

در بررسی ویواریوم ۲۰۱۹، درخشان‌ترین نکته‌ی مثبت فیلم را می‌توان میزانسن آن دانست. مکان‌هایی که به کمک جلوه‌های ویژه در فیلم گنجانده شده‌اند و حجم زیادی از روایت در آن‌ها به سر می‌برد، ساختار و معماری سورئالی دارند و تا حدی موفق می‌شوند مخاطب را جذب داستان کنند و حداقل در نیمه‌ی  اول روایت هم که شده، پای فیلم نگه دارند. از طرفی، پالت رنگی فیلم در برخی پلان‌ها درخشان عمل می‌کند و تداعیی کننده‌ی استفاده‌ی فیلم‌های ترسناک از رنگ‌بندی‌های مختلف است.

Vivarium مخاطب را تا انتها در جهل نگه می‌دارد تا چیزی را بگوید که در سکانس اول خود گفته است. حس انزجاری که پس از تماشای سکانس اول در مخاطب ایجاد می‌شود، در انتهای فیلم در کنار حس بطالت باز می‌گردد. با این حال، در این میان و به خصوص در نیمه‌ی اول فیلم، ممکن است بتوانید از میزانسن و ساختار غریب و سورئال فیلم کمی لذت ببرید.

نظر شما درباره‌ی ویواریوم ۲۰۱۹ چیست؟ آیا از بررسی فیلم Vivarium راضی بودید؟ نظراتتان را با ما به اشتراک بگذارید.