پرونده‌ی هفته | بازی‌های بی‌محتوا: بازی‌ساز مقصر است یا کاربر؟

در پرونده‌ی این هفته هم قصد داریم به زمین و زمان گیر بدهیم! به قول یکی از کاربران محترم که در زیر پرونده‌ی هفته‌ی قبل کامنت گذاشته بود؛ دور هم جمع شده‌ایم که بیانیه صادر کنیم! آمده‌ایم که گیر دهیم و فحش‌های در خفا در کنیم شاید کمی دل‌مان خنک شود از این همه جفا به دنیای بازی‌های رایانه‌ای. می‌خواهیم بدانیم سندرم آسان شدن و آب رفتن بازی‌ها تقصیر بازی‌سازهاست یا ما کاربران هم با سلیقه‌ی خودمان در سر و شکل دادن به این بازار تقصیر کار هستیم. بخوانید و اگر دل‌تان خواست به جان‌مان غر بزنید! خوشحال می‌شویم!

به صحرا چون شدم!

رضا قرالو

چند وقت پیش به پیشنهاد دوستی مرتکب بلادبورن شدم! راستش را بخواهید به شدت نگران این بودم که پولی که قرار است خرج کنم هدر برود. نه که بلادبورن بازی بدی باشد، که من قدرت و اعصاب و توانایی تجربه کردنش را نداشته باشم. دلیلش هم این بود که از تغییر ذائقه و ساده‌پسند شدنم آگاه بودم و می‌دانستم که سال‌هاست چالش‌ها را پس می‌زنم دوست ندارم فشار زیادی هنگام بازی کردن تحمل کنم! در طی سال‌های اخیر بازی کردن به ساده‌ترین کار ممکن تبدیل شده است. کافی است بنشینید پشت رایانه یا روبروی تلوزیون و وارد بازی دلخواه‌تان بشوید. تنها کاری که باید بکنید این است که خودتان را به مسیر روان گیم‌پلی بسپارید و بازی را بدون خرج کردن انرژی خاصی تمام کنید. حتا لازم نیست ذهن و فکرتان را هم به چالش جدی بکشانید. مسیرها مشخص هستند و الگوها همگی یکسان. بیشتر بازی‌های این روزها از یک الگوی طراحی مرحله‌ی یکسان سود می‌برند. طوری که می‌شود از چینش دشمن‌ها هم به مسیری که قرار است طی کنیم پی ببریم. دیگر خبری از غافلگیری، به خرج دادن خلاقیت و به چالش کشیده شدن توانایی‌ها نیست. همین باعث شده بازی‌ها به نوعی آب بروند و شرکت‌های بازی‌سازی هم با حرکتی زیرپوستی و در طی سالیان بسیار سلیقه‌ها را تغییر بدهند.( هیچ پیش خودتان فکر کرده‌اید به جز بازی‌های محیط باز، چرا بازی‌های خطی مدت زمان گیم‌پلی بسیار پایینی دارند؟ در حالی که در گذشته بازی‌های خطی را زیر بیست ساعت هم نمی‌شد تمام کرد؟!) من هم یکی از همین کاربران بودم و شاید هنوز هم هستم! با سلیقه‌ای به شدت مینیمال شده، عاشق بازی‌های خطی که نیازی به تفکر و سوزاندن کالری برای فکر کردن و بالا رفتن آدرنالین به واسطه‌ی سختی بازی ندارند. دوست داشتم ول بشوم روی مبل و از بازی هلو برو تو گلویی که برای‌ام تدارک دیده بودند لذت ببرم. ولی بازی کردن بلادبورن چیزی را از نو در من زنده کرد. حسی را از نو در من متبلور کرد که سال‌ها قبل، وقتی با کنسول‌های عهد عتیق بازی می‌کردم در من نمود پیدا می‌کرد. وقتی پای تلوزیون میخ می‌شدم و ضربان قلبم، بدون اینکه اکت و فعالیت خاصی داشته باشم از ضربان قلب یک ورزشکار بیشتر می‌شد و ذهنم به مرز جنونی لذت بخش می‌رسید. اگر به کاربران هلو برو تو گلو خور امرزوی بگویند که بلادبورن، دارک سولز یا هر بازی سخت دیگری را توصیف کنید ابتدا فحش می‌دهند و بعد می‌گویند که یک بازی سخت که شورشو درآورده! ولی این دوستان! ای کسانی که بازی کردن را دوست دارید و عشق می‌کنید که ساعت‌ها در دنیاهای مجازی سیر کنید و لذت ببرید، بلادبورن یا هر بازی سخت دیگری که اصول کلاسیک طراحی مرحله را رعایت کرده و با عدم حذف جنایتکارانه‌ی ریزه‌کاری‌های گیم‌پلی و مکانیک‌ها بازی‌اش را بی‌خود و بی‌جهت ساده برگزار نکرده، فقط بازی سخت نساخته است. بلکه اصولی را رعایت کرده که یک دهه‌ی قبل و با کمک آنها از بازی کردن لذت می‌بردیم. مثال ساده‌ای می‌زنم؛ خیلی از شما مافیا را بازی کرده‌اید؛ بازی حالا دیگر کلاسیکی که اگر در آن سال‌ها تجربه‌اش کرده بودید از سختی بعضی از مراحلش اشک‌تان درمی‌آمد. ولی حالا که به آن فکر می‌کنید یک بازی دوست داشتنی درجه یک را به یاد می‌آورید. مافیا یک بازی بود، داستانی یکه داشت و گیم‌پلی‌اش مملو از مکانیک‌ها و اتفاقات خوب بود. ولی این دلیل نمی‌شد که سازنده‌های بازی به بازی‌کننده باج بدهند. برخی از مراحل بازی به قدری سخت بودند که تصور کردن گنجانده شدن‌شان در یک بازی امروزی از محالات است. وقتی بلادبورن بازی می‌کردم، سختی مراحل یا بهتر است بگوییم طراحی اصولی و کلاسیک مراحل‌اش، باعث شده بود با پوست و گوشت و جانم تکه تکه‌ی بازی را حس کنم و برای هر قدم برنامه داشته باشم. این یعنی بازی کردن و لذت بردن از مراحل، نه این که مرحله‌ای از یک بازی را طی پنج دقیقه تمام کنی و یک ساعت بعد یادت نباشد که چه چیزی را تجربه کرده و دیده‌ای. چند بازی را مثال بزنم که هشتاد درصد سکانس‌ها و مراحل آن را بعد از بازی کردن از یاد برده‌اید. می‌دانید چرا بازی‌های قدیمی همیشه تصویری ماندگار در ذهن شما دارند؟ به خاطر جادوی گذشته گرایی و نوستالژی‌بازی؟ سخت در اشتباهید! چند سال قبل وقتی رزدینت اویل ۳ بازی می‌کردید و برای پیدا کردن یک کلید ناقابل انواع و اقسام بلاها سرتان می‌آمد، بازی بعد پنج دقیقه دلش برای‌تان نمی‌سوخت و یک راهنمای تابلو جلوی روی‌تان نمی‌گذاشت تا با کمک آن جای کلید و نحوه‌ی استفاده از آن را کشف کنید. باید انرژی صرف می‌کردید و دل می‌سوزاندید و ساعت‌ها و شاید روزها سرگردان می‌ماندید تا به جواب درست برسید. و وقتی به جواب درست می‌رسیدید شعف و شوقی وجودتان را پر می‌کرد که حسی بی‌همتا داشت. و در کنار آن بیشتر لحظات بازی، سکانس‌ها شخصیت‌ها و شکل گیم‌پلی در ذهن‌تان ماندگار می‌شد. این روزها وقتی بعد از مرارت کشیدن‌های بسیار غولی را می‌کشی یا مرحله‌ی سختی را رد می‌کنی شعف، ضربان قلب و آدرنالین، تعریف سنگواره شده‌ و بی‌نظیر بازی کردن در دوران‌های کهن را برایت متجلی می‌کند. من آدم ناشکری نیستم. می‌دانم که پر شدن خود به خود جان، گلوله‌های فراوان، سکانس‌های سینمایی بسیار، ریتم تند و اینجور مزایای مدرن در دنیای بازی‌های امروز، لذت بخش هستند. ولی تعداد اینجور بازی‌ها از حد فراتر است و تبدیل به بدنه‌ی این صنعت شده و از طرفی تاثیر و حسش به شدت موقتی است. باور کنید بازی‌سازها در گذشته به خاطر ضعف امکانات کلید را جای محال قایم نمی‌کردند! یا نقشه‌ی بازی‌شان را گنگ طراحی نمی‌کردند یا کشف و گذار را به خاطر ضعف تکنولوژی بر عهده‌ی بازی‌کننده نمی‌گذاشتند! آنها می‌دانستند که لذت بازی کردن از کجا سرچشمه می‌گیرد و همان را سرلوحه‌ی کار طراحی مرحله‌شان قرار می‌دادند. همین هم می‌شد که وارد شدن به اتاق ذخیره‌ی بازی در مجموعه‌ی رزیدنت اویل و جیره‌بندی کردن جوهرهای ذخیره و صدها نمونه‌ی کلاسیک دیگر طعمی شیرین در ذهن کسانی که آن بازی‌ها را تجربه کرده‌اند باقی گذاشته است. همه‌ی این‌ها هم مقصری دو طرفه دارد. هم شرکت‌های بازی‌ساز که خیلی آرام و زیر زیرکی سلیقه‌مان را به گند کشیدند و هم خود ما که در خوابی زمستانی فرو رفتیم و از گیمری بدن‌ساز به گیمری لاغر مردنی و بی‌خاصیت بدل شدیم! شرکت‌های بازی‌ساز و استودیوها می‌توانستند به روشی دیگر به گیم‌پلی بازی‌های‌شان عمق بدهند. مثلا می‌توانستند نقشه‌ی گنگ و سخت بازی‌شان را در شماره‌های بعدی طوری طراحی کنند که جوهر ذخیره‌ی بازی علاوه بر ذخیره کردن بازی به کار علامت زدن روی نقشه، یادداشت کردن روی بخش‌های مختلف نقشه و در نتیجه کمک به مسیریابی هم  بیاید. نه اینکه سیستم ذخیره بازی‌شان را از بیخ و بن تغییر بدهند و بخش مهمی از گیم‌پلی را که به بخشی از هویت بازی‌شان بدل شده بود محو کنند.

راستی!  یکی دو روز پیش تریلر محشری از بازی سایبریا ۳ منتشر شد. نمی‌دانید سایبریا چیست!؟ به شما حق می‌دهم ولی به خودم نه! پس گریبان می‌درم به صحرا چون می‌شوم!

مرگ بر محتوای غیر فاخر

نیما امامی

نظر شما برای بنده بسیار قابل احترام است، ولی در این متن با دیدی از بالا به بیان عقایدم خواهم پرداخت. خب، بعد از گفتن این جمله و اتمام حجت با شما و راحت کردن خیال‌ام می‌خواهم حرف هایم را رک بزنم؛ مدتی می‌شود که دیگر با مردم حال نمی‌کنم، با آهنگ‌هایی که مردم گوش می‌کنند حال نمی‌کنم، با فیلم‌هایی که مردم می‌بینند و خوش‌شان می‌آید حال نمی‌کنم، با حرف‌ها و رفتارهاشان حال نمی‌کنم، در کل با مردم نمی‌توانم ارتباط برقرار کنم و سلایق و افکارشان را درک کنم. این مورد دارد کم‌کم به سرزمین خیالی عزیزم، یعنی دنیای بازی‌ها هم می‌رسد؛ بازی‌هایی به نظر من خوب و جذاب می‌آیند که دیگران با آن عنوان هیچ ارتباطی برقرار نمی‌کنند، بازی‌هایی به نظر من قابل احترام هستند که داستانی فوق‌العاده را روایت کرده و مخاطب را در هر لحظه چنان زمین‌گیر کنند که دیگر نتواند کمر راست کند. حال شاید گیمر دیگری بیاید و بگوید که می‌خواهد فقط بکشد و جلو برود و چیزی مانند داستان برای‌اش هیچ اهمیتی نداشته باشد، خب آب من چگونه با این عزیز دل‌مان به یک جوی برود؟

این کج سلیقگی و نیاز عجیب بازار دارد کم‌کم برای‌ام دردسرساز می‌شود و نمی‌توانم دیگر بازی‌ها را به چشم چیزی که مرا نابود کنند ببینم؛ اشتباه برداشت نشود، من از داستان عناوینی چون ویچر ۳ و آنچارتد ۴ لذت بردم ولی در این میان از کوجیما انتظار داشتم که با داستان متال گیر جدیدش مرا سر جای‌ام بنشاند، ولی در نهایت با پی بردن به داستان بازی تنها عصبانیت و تعدادی فحش در مغزم نقش بسته بود. هنوز هم که هنوز است وقتی به داستان و پایان «بایوشاک بی‌کران» فکر می‌کنم تمام بدنم می‌لرزد و مغزم به کار می‌افتد تا بلکه بتواند اندکی داستان عظیم بازی را پردازش کند، دیدید؟ برای مثال هم به همین چند سال پیش سر زدم و نرفتم به سال‌های دور و عناوینی چون متال گیر ۳! اگر ما تا همین چند وقت پیش می‌توانستیم با یک بازی آن‌طور از خود بی خود شویم پس چرا حالا از این حس و حال خبری نیست؟ چند سطر پیش به ویچر اشاره کردم؛ بله، من از داستان ویچر بسیار لذت بردم و آن اولین بازی‌ای بود که توانست در نسل هشتم مرا کمی جذب کند ولی واقعا سه چهار عنوان در سال‌هایی که از نسل جدید گذشته کافی است؟ برای من به هیچ‌وجه اینگونه نیست، اگر برای شما(که مطمئنم این‌طور نیست) این تعداد عنوان کافی باشد من دیگر نمی‌دانم باید دردم را بروم و به که بگویم.

آقای اکتیویژن، آقای یوبی‌سافت، آقای الکترونیک آرتز(شاید خانم باشند، که می‌داند؟!)؛ من یک بازی فوق‌العاده با یک داستان محشر می‌خواهم. بله؟‌ انتظار زیادی دارم؟ من مبلغ شصت دلار را با هر بازی به جیب‌های مبارکتان می‌ریزم و حق دارم که از شما چنین درخواستی داشته باشم، اگر این موضوع برای‌تان سخت است پس بهتر است بروید و درِ شرکت‌های‌تان را گِل بگیرید. آقای اکتیویژن؛ این ندای وظیفه قدیم‌ها داستانی داشت که اشک ما را در‌می‌آورد، حال چه شده است که وقتی خبر ساخت عنوان جدیدتان به گوشم می‌رسد به دنبال اولین سطل می‌گردم تا محتوای معده‌ام را درون آن خالی کنم؟ آقای یوبی‌سافت؛ زمانی‌که فرقه‌ی اساسین برادری را بازی می‌کردم و از همه‌چیز آن لذت می‌بردم، حال چه شده که آدم‌کش‌های شما را با ترس و لرز تهیه می‌کنم تا بلکه بتوانم شبحی از ساخته‌های قدیمی را در آن ببینم؟ آقای الکترونیک آرتز؛ ممنون بابت فیفاها و بتل‌فرانتت ولی واقعا برای رساندن بتل‌فرانت به زمان عرضه فیلم جنگ ستارگان قید بخش داستانی را زدید؟ خیلی ببخشیدها، مغز خر خورده بودید هنگامی‌که این تصمیم را گرفتید؟

در این آشفته بازار پول پرستی یک ذره‌بین دستم گرفته‌ام و افتاده‌ام به دنبال خلاقیت درون بازی‌ها، در این بازار به دنبال «کن لاوین» می‌گردم تا بلکه بیاید یک عنوان دیگر معرفی کند و با سیلی‌ای محکم بر صورت عزیزم به من بفهماند که هنوز هم داستان‌های معرکه وجود دارند یا حتا ریمستر(!!!) بایوشاک‌ها را عرضه کند و من بتوانم بر روی پلی‌استیشن ۴ به ظاهر خفنم بار دیگری مغزم را در حال منفجر شدن ببینم. دیدید من چقدر قانع‌ام؟ حتا به یک ریمستر که دیگر از شنیدن اسمش احساس می‌کنم چند سال از عمر شیرینم کم می‌شود راضی شده‌ام؛ تو رو خدا بیایید و مرا نجات دهید.

این‌طور که داریم پیش می‌رویم تا مدتی دیگر باید برویم میکروی‌مان را از انباری بکشیم بیرون و بشینیم ماریو بازی کنیم ( ای کاش بازی‌های این دوره و زمانه، سرگرمی و عمق سوپر ماریوها را داشتند!) تا ساخته‌ی بعدی ناتی‌داگ یا سی‌دی پراجکت رد عرضه شود و ما در نهایت بتوانیم داستانی خاص را تجربه کنیم، البته استاد استادان، جناب آقای دیوید کیج هم با ساخته‌های‌شان می‌توانند دل ما را به دست بیاورند؛ تا حرفم در این بخش تمام نشده از دوست عزیزم تل‌تیل هم تشکر می‌کنم که حداقل داستان را اولویت میلیونم خود قرار نداده است.

این متن با کمی(؟!) ته مایه‌ی طنز نوشته شده و می‌خواهد که با سیاه‌نمایی بیش از حد توجه‌ها را به سمت داستان بازی‌ها جلب کند؛ آقا جان! بازی اگر یک داستان خوب و منسجم نداشته باشد که بازی نیست، هست؟ شما وقتی در مورد یک بازی صحبت می‌کنید می‌گویید که تفنگ را به دست گرفتم و بدون هیچ‌گونه دلیلی زدم به دل خیل عظیمی از دشمن‌ها و همین‌جور کشتم‌شان؟ جدی این حرف‌ها را می‌زنید؟ دم شما گرم! من نمی‌توانم؛ من باید بشینم از داستان و موسیقی بازی و حسم در تک تک ثانیه‌ها صحبت کنم، باید به طرف مقابل‌ام بفهمانم که لعنتی! این بازی آمده تا تو را درگیر کند و تمام انرژی‌ات را بِکَشد، نه اینکه عقده‌ی تو را خالی کند! من دیگر نمی‌دانم چه بگویم، اصلا بروم محتوای فاخرم را استفاده بِنُمایم؛ مرسی، اَه.

به خاطر یک مشت سلاح بیشتر!

بهزاد ناصرفلاح

چیزی که این روزها زیاد دیده می‌شود بازی‌های بلک باستری با بودجه‌های هنگفت است که ماشاالله هزار ماشاالله هر هفته یکی از آنها را در برنامه‌های انتشار می‌بینیم؛ اما مهم‌ترین بخش بازی‌هایی که این روزها شاهد عرضه‌شان هستیم چیست؟ بازیکن‌ها به دنبال چه چیزهایی در بازی‌ها هستند؟

دسته‌ای از بازیکنان هستند که بازی را برای لذت بردن بازی می‌کنند، آنها مراحل را با دقت دنبال و ویدیوهایی که در بین مراحل گنجانده شده است را به طور کامل نگاه می‌کنند و به صحبت‌های رد و بدل شده بین کاراکترها نیز توجه ویژه‌ای دارند. در اصل این دسته بازیکنان همان گیمرهای حرفه‌ای هستند. یک عده هم هستند که بازی را برای کشت و کشتارهای بی‌پایانش انجام می‌دهند؛ این قبیل بازیکنان بیشتر به دنبال چالش‌هایی هستند که در طول بازی برای آنها در نظر گرفته شده و تمام سعی‌شان بر این است که بازی را در سخت‌ترین حالت تمام کنند. گروهی از بازیکنان نیز هستند که بازی را در ساده‌ترین حالت انجام می‌دهند و عشق‌شان این است که بازی را هر چه سریع‌تر تمام کنند و به سراغ بازی بعدی بروند. می‌توان گفت دسته دوم و سوم در مجموع ۶۰ درصد از خریداران بازی‌های رایانه‌ای را شامل می‌شوند. این ۶۰ درصد ملاک یک بازی خوب را در تعداد شخصی‌سازی‌های بازی،  تعداد سلاح‌ها (در مورد بازی‌های جنگی)، میزان بکش‌بکش‌های آن و در نهایت قابلیت رد کردن ویدیوهایی می‌دانند که در بین هر مرحله، راوی داستان پشت پرده بازی هستند. بدین ترتیب تنها برای ۴۰ درصد از خریداران بازی‌هایی رایانه‌ای مهم است که بازی‌ای که ساخته می‌شود علاوه بر چالش‌هایی که در گیم پلی گنجانده شده، داستان قابل قبولی هم داشته باشد.

با انتشار جی تی‌ای: سن آندریاس شما برای آزاد کردن بخش‌های مختلف بازی مانند تعمیرگاه‌هایی با امکانات بیشتر، مراکز خرید لباس و رستوران‌های بازی باید مراحل بازی را نیز طی می‌کردید؛ در نتیجه خواه ناخواه شما کمی از لحاظ داستانی در بازی جلو می‌رفتید؛ کمی بعد و در بازی جی تی‌ای ۵، تمامی بخش‌های بازی به صورت کامل در اختیار بازیکن قرار داشت؛ حتی شما می‌توانستید با خرید و فروش سهام به پول‌های هنگفت برسید. در واقع در اینجا اگر شما تمایلی به انجام بخش داستانی بازی (که قاعدتاً بازی را برای آن تهیه شده است) نداشته باشید؛ خود بازی هم فشاری به منظور امتحان کردن بخش داستانی بازی بر شما وارد نخواهد کرد. مثل اینکه شما فیلمی سه بعدی را خریده‌اید که یک و ساعت نیم فردی از کوه به پایین می‌افتد ولی تا پایان فیلم به زمین نمی‌رسد!

این روزها چیزی که زیاد دیده می‌شود بازی‌هایی هستند که در آن صدها مورد شخصی‌سازی گنجانده که عملاً هیچ تأثیری در روند بازی ندارند و فقط به منظور راضی نگه داشتن اکثریت خریداران بازی‌های رایانه‌ای هستند. بازی‌هایی هم که بخش داستانی قوی‌ای داشته‌اند، با انتشار محتواهای دانلودی یا بسته‌های الحاقی که در آنها شخصی سازی‌ها و آیتم‌هایی از این قبیل گنجانده شده، سعی در جذب این دسته از مخاطبان به سمت بازی‌های خود هستند.

شکی نیست شرکت‌های بازی‌سازی و ناشرین تنها به فکر سود خود هستند اما اگر کمی به عقب برگردیم و نگاهی آماری به فروش بازی‌ها داشته باشیم، خواهیم دید که حتی عده‌ای از گیمرهای سخت پسند هم به سمت بازی‌هایی با این مضمون رفته‌اند. اگر بگوییم تقصیر بر عهده بازی سازان است بی انصافی کرده‌ایم؛ چرا که آنها نیز به دنبال نیازهای بازار هستند و در حال حاضر نیازهای بازار این گونه بازی‌ها را طلب می‌کند. نیاز بازار هم یعنی ما! آیا می‌توانیم سلیقه‌ی خودمان را بهبود بدهیم؟ جواب مشخص است.

بر آب رفته!

تارخ ترهنده

همیشه مردم و مخاطبان هستند که تعیین می‌کنند چه اتفاقاتی باید بیفتد یا چه تغییراتی باید حاصل شود. تا جامعه‌ی مخاطبان و مصرف‌کنندگان در صنعت بازی، از چیزی استقبال نکنند و آن را قبول نداشته باشند، سازنده‌ها و ارائه دهنده‌‍‌های انواع خدمات و عناوین نیز روش و رویه‌ی پیشروی و تولید خود را تغییر می‌دهند.

مثال‌های این مهم را در صنعت مورد علاقه‌مان به وفور دیده‌ایم؛ آغاز انتشار و معرفی کنسول‌های نسل جدید و سیاست‌های غلط مایکروسافت (آنلاین بودن اجباری و کینکت اجباری)؛ حتی سونی نیز به عملی کردن چنین سیاست‌هایی فکر کرده بود ولی از اجرا و علنی شدن آنها پیشگیری کرد و مانند مایکروسافت مجبور به جستجوی نوشدارویی برای برگرداندن طرفداران و مخاطب‌هایش نشد. همین سیاست‌های غلط از بدو آغاز نسل جدید، باعث شد که Xbox One از PS4 در آمار فروش عقب بیفتد.

اعتراض طرفداران مایکروسافت و Xbox باعث شد که مایکروسافت در بخش بازی خود گردگیری کوچکی کند و به ناله‌ی طرفداران و مخاطبان گوش دهد.

پس همانطور که گفته شد، تا ما چیزی را قبول نکنیم و اکثریت جامعه‌ی مخاطبان از آن استقبال نکنند، ناشر و سازنده‌ی مورد نظر نیز برای حفظ موقعیت و محبوبیت خود مجبور به تغییر رویه می‌شود. اگر به رویه‌ای پیش برود که همه‌ی مخاطبان خود را براند، خودش هم از صنعت و عرصه‌ای که در آن فعال است رانده می‌شود!

مجموعه بازی‌های مختلفی را تجربه کرده‌ایم و با آنها بزرگ شده‌ایم و دیگر خبری از آنها نیست. بازی‌های مختلفی را تجربه کرده‌ایم و هر چه عناوین و نسخه‌های جدیدتر منتشر شدند، آسان‌تر شدند و از درجه‌ی سختی آنها کاسته شد و به درجات ظاهری و بصری آنها اضافه شد… . چرا سازندگان این عناوین، تصمیم می‌گیرند که بازی‌های خود را با درجه‌ی سختی پایین‌تر و آسان‌تری منتشر کنند؟ زیرا اکثریت مخاطبان خواستار این مهم هستند. مخاطب بیشتر = فروش و محبوبیت بیشتر.

برای مثال، طی صحبت‌های اخیر دوستان و همکارانم و دوست داران سری Souls، آخرین نسخه‌ی منتشر شده‌ی این سری که نسخه‌ی سوم Dark Souls است از نسخه‌های پیشین خود آسان‌تر است. سازنده برای جذب مخاطب بیشتر و همچنین راضی نگه داشتن مخاطبان و طرفداران قدیمی خود، دست به کاهش نسبی درجه سختی بازی می‌زند تا تعادلی برای مخاطبان بوجود بیاورد. اگر همه‌ی دوستداران این مجموعه و دیگر مخاطبان از درجه‌ی سختی و وسعت مراحل و محیط‌های نسخه‌های پیشین بازی راضی بودند، سازنده به چه دلیل باید چنین تغییراتی ایجاد کند؟ گاهی اوقات نیز حرص و طمع گریبان‌گیر سازندگان می‌شود که بازی را حتی از بازی‌های پازل و تفننی پلتفرم‌های دستی و موبایل‌ها نیز ساده‌تر می‌کنند تا بلکه پول بیشتری به جیب بزنند؛ و گاهی نیز هیچ تغییری ایجاد نمی‌کنند و هر ساله محصول سال پیش را تحویل ما می‌دهند و ما هم با لب خندان و صورتی بشاش به خانه می رویم و پای کنسول یا PC خود می‌نشینیم و به شعور خود توهین می‌کنیم!

از سال ۲۰۰۳ مجموعه‌ی ندای وظیفه Call of Duty وارد دنیای بازی‌ها شد. از همان سال تا الان، هر ساله شاهد یک نسخه‌ی جدید از این مجموعه در بازار بودیم. تا زمانی‌که نوآوری و تغییرات داستان و گیم پلی قابل قبول بود، کسی با ندای وظیفه مشکلی نداشت و همه از تجربه‌ی این بازی‌ها لذت می‌بردند؛ اما الان هم می‌توان عملکرد عناوین این سری را مانند شش سال پیش و انتشار Black Ops قضاوت کرد؟ امسال با نسخه‌ی جدید با عنوان Infinite Warfare روبرو می‌شویم. عنوانی که تریلر معرفی آن با بیشترین تعداد Dislike در یوتیوب مواجه شد! اما به احتمال زیاد باز هم با فروش بالایی مواجه می‌شود… چرا؟! اگر مخاطبان به سراغ این بازی نروند و Activision با افت فروش مواجه شود، رویه‌ی تولید این سری بازی را تغییر نمی دهد؟

Ubisoft هم با افت فروش چشم گیرِ آخرین نسخه‌ی سری Assassin’s Creed روبرو شد و دیگر امسال خبری از معرفی AC جدید نبوده و تا سال ۲۰۱۷ باید منتظر عنوانی جدید و با کیفیت باشیم…!

یک مثال کوچک دیگر از بازی‌های آسان شده، مجموعه‌ی جدید Rayman است. Rayman Origins و Legends دو عنوان فوق العاده‌ی نسل پیشین در سبک پلتفرمر و دو بعدی هستند؛ اما Legends و نسخه‌ی دوم این مجموعه، از نسخه‌ی اول آن بسیار آسان‌تر کار شده بود. برخی سختی بازی را برای سنین خردسال و کودک بهانه کردند؛ ولی سازنده براحتی می‌توانست با قرار دادن درجه سختی‌های مختلف برای بازی، به تصمیم گیری و انتخاب مخاطب احترام بگذارد؛ مشکلی که در برخی بازی‌های نسل جدید و نسل پیشین دیده شده و در این بازی‌ها خبری از منوی انتخاب درجه سختی نیست.

اگر مخاطبان چیزی را قبول نکنند و به کمبود و نبود آن یا حتی به وجود آن اعتراض کنند، مطمئنا سازنده و ارائه دهنده‌ی خدمات بالاخره خواسته یا ناخواسته باید تغییراتی اعمال کنند.

این رابطه، رابطه‌ی میان تولید کننده و مصرف کننده، همیشه متقابل بوده و بیشتر مخاطبان هستند که تاثیرگذارند. کمیت فدای کیفیت شود یا بالعکس، خودمان تصمیم می‌گیریم.

۱۰های آبکی

ارکین زاهدی

این پول است که همه چیز را می‌گرداند و صنعت بازی هم از این قاعده مستثنا نیست. بازی کردن سرگرمی پرخرجی است. بنابراین مخاطبان بازی‌ها نمی‌توانند هر عنوانی را که عشق‌شان کشید بازی کنند و باید کمی وسواس به خرج دهند. از سوی دیگر ناشران و بازی‌سازها در خارج از کشور خصوصی بوده و هیچ‌گونه کمک مالی از هیچ دولتی دریافت نمی‌کنند. به این ترتیب آن‌ها باید هرطور که شده روی پای خود بایستند و این یعنی بازی‌های‌شان باید خوب بفروشد. این می‌شود که بازی‌سازها به سراغ بازی‌هایی می‌روند که امتحان خود را به خوبی پس داده‌اند و از لحاظ اقتصادی برای‌شان توجیه‌پذیرند. به همین دلیل است که شاهد مرگ تدریجی سبک‌هایی مانند ماجرایی و استراتژی هم‌زمان بوده‌ایم چون بازی‌های تیراندازی اول شخص و اکشن‌های سینمایی فروش بیش‌تری دارند و به همین دلیل است که مدتی است خلاقیت در صنعت بازی مرده. دیگر کسی جرأت نمی‌کند نوآوری به خرج بدهد چون همه می‌دانیم که یک شکست کافی است تا بتوان فاتحه‌ی یک شرکت را خواند. همه‌ی این‌ها منجر به این شده که صنعت بازی در یک چرخه‌ی ابدی مریض گرفتار شود. مخاطبان ناشران را مقصر می‌دانند و اعتقاد دارند که جدیداً بازی‌های چرت و پرت تحویل‌مان می‌دهند و ناشران هم مخاطبان را متهم به این می‌کنند که سلیقه‌ی‌شان عوض شده و آن‌ها مجبورند هرچه که مخاطبان می‌طلبند را عرضه کنند. نظر من را می‌خواهید؟ همه مقصریم. اما یک حلقه‌ی مهم در این زنجیره هست که کم‌تر به آن پرداخته می‌شود: منتقدها.

کار منتقدها (در ایران) سخت است. باید با آن همه دغدغه و مشغله نشست و یک بازی را تمام کرد. شاید با خود بگویید که «خب، بازی می‌کنن حال می‌کنن دیگه!» اما توجه داشته باشید که منتقدهای بازی، علی‌رغم باور عموم، افراد بی‌کاری نیستند که با خیال راحت و فراغ بال مشغول بازی کردن شوند. بسیاری از آن‌ها دانش‌آموزان یا دانشجویان درس‌خوانی بوده که نمرات درخشانی دارند یا مشغول به کاری بوده و در کار خود موفق‌اند. از سوی دیگر تمام بازی‌هایی که آن‌ها بازی می‌کنند بازی‌های لذت‌بخشی نبوده و برخی از آن‌ها به چند ده ساعت زمان برای تمام کردن نیاز دارند. اما تمام کردن بازی با توجه به محدودیت‌های زمانی تازه اول داستان است. پس از اتمام بازی آن‌ها باید نظر خود را بر روی کاغذ (یا نرم‌افزار واژه‌پرداز) بیاورند. از بد روزگار نویسندگی هم کار سختی است. آن همه افکار شَلخته را باید سر و سامان داد و باید بر روی تک تک کلمات فکر کرد. در نهایت پس از چندین بار پاک کردن و از اول آغاز کردن،  باز هم یکی پیدا می‌شود که ایرادی از نوشته‌ی او بگیرد که وقت و انرژی بسیار صرف آن شده. حال خدایی ناکرده منتقد بی‌چاره اگر یک ایراد کوچک به بازی موردعلاقه‌ی هوادارن وارد کند که دیگر هیچ. فاتحه‌اش خوانده است. کافی است بگوید بالای چشم «جی‌تی‌ای»، «متال گیر» یا «ویچر» ابرو است تا جماعت عظیمی از طرفدارنماها روی سرش خراب شوند. سخت‌ترین قسمت منتقد بودن هم همین است. باید با توجه به تمام این حرف‌ها، باز هم صادق و بی‌طرف بود.

اما همه‌ی این‌ها را گفتم تا برسم به این حرف که منتقدها هم در مورد شرایط حال حاضر صنعت بازی مقصرند. البته روی صحبت من مستقیماً به منتقدان خارجی و امتیازهای بالای متاکریتیک است. «۱۰ از ۱۰»ها و «۱۰۰ از ۱۰۰»ها چپ و راست نثار بازی‌هایی می‌شوند که به واقع کامل و بی‌عیب نیستند. دوست عزیزی که به «جی‌تی‌ای ۵» نمره‌ی کامل می‌دهی، چرا از ضعف شخصیت‌پردازی و تعداد کم مراحل داستانی نمی‌گویی؟ شما که به «متال گیر سالید ۵» نمره‌ی کامل می‌دهی، چرا نمی‌گویی که داستان بازی ضعیف است و مراحل تکراری؟ شما که به «ویچر ۳» نمره‌ی کامل می‌دهی لااقل بگو که سیستم مبارزات بازی بدقلق است و دوربین بازی ناکارآمد. همه‌جا پر شده از این «۱۰ از ۱۰»ها و «۱۰۰ از ۱۰۰»های الکی. من نمی‌گویم که منتقدها نباید از بازی کردن لذت ببرند و علاقه‌مند به یک بازی باشند. به هر حال آن‌ها هم انسان هستند. حرف من این است که اگر ما امروز چشم‌مان را به روی این ایرادها ببندیم، فردا چه خواهد شد؟ اگر الان هرچه به خوردمان دادند ما بگوییم به‌به و چه‌چه، سال دیگر چه عجوبه‌هایی تحویل‌مان خواهند داد؟ ناسلامتی منتقدها نسبت به مخاطبان مسوول هستند. هیچ‌چیز بدتر از این نیست که یک بازی‌باز پس از خواندن یک نقد، پول و وقت باارزش خود را صرف یک بازی کند و در نهایت بگوید «اه چرا هیشکی به این ایرادهای تابلو اشاره نکرده بود؟» اگر به آن دنیا اعتقاد دارید، بدانید که مخاطبانی که شما پول‌شان را به هدر می‌دهید در آن دنیا یقه‌ی‌تان را خواهند گرفت. نمی‌دانم آیا آن‌ها حرف‌های من را می‌شوند یا اینکه اصلاً اهمیتی می‌دهند یا خیر. اما امیدوارم که روزی برسد که این منتقدها به جای این ۱۰های آبکی، بی‌طرفانه و حرفه‌ای بازی‌ها را بررسی کرده و به جای تحمیل کردن نظر خود به مخاطبان، قضاوت را در اختیار آن‌ها بگذارند. الهی آمین!