راهنمای خرید پردازنده

در اولین قسمت از سری مقلات راهنمای خرید قطعات کامپیوتری می‌خواهیم نکته‌های اصلی و مهم در خصوص خرید پردازنده (CPU) را مطرح کنیم. پردازنده هر کامپیوتری مهم‌ترین قطعه در آن کامپیوتر به شمار می‌رود و انتخاب صحیح آن به شما کمک می‌کند که در آینده با مشکلاتی از قبیل سرعت یا قدرت کم مواجه نشوید. به علت طیف گسترده انواع پردازنده‌ها، همواره خرید پردازنده به امری مشکل‌آفرین بین کاربران پی‌سی مبدل می‌شود و از این رو توصیه می‌شود در صورتی که برای اولین بار قصد ساخت پی‌سی را دارید و حتی اگر می‌خواهید پی‌سی قدیمی خود را ارتقا دهید، نکاتی که در این مقاله ذکر خواهیم کرد را جدی بگیرید. در ادامه با آخرین مقالات سخت‌افزار و راهنمای خرید پردازنده در دنیای‌ بازی همراه باشید.

برای ساخت پی‌سی بهتر است اول پردازنده سیستم را خرید کنید. زیرا پردازنده ستون اصلی کامپیوتر شماست و براساس خرید پردازنده می‌بایست بقیه قطعات خریداری شوند. اگر این استاندارد را رعایت نکنید و ابتدا مادربرد سیستم را بخرید دچار محدودیت‌هایی در خرید‌های آینده خواهید شد. برای مثال در صورتی که همین مادربرد از نسل ششم پردازنده‌های اینتل پشتیبانی کند، شما فقط پردازنده‌های همین نسل و پایین‌تر را می‌توانید بخرید و عملا استفاده از نسل هفت، هشتم و بالاتر غیرممکن خواهد شد. در خصوص فرکانس، رم سیستم نیز محدودیت‌هایی از همین قبیل به واسطه نوع پردازنده ایجاد خواهد شد. اگر بخواهید پردازنده سیستم فعلی خود را ارتقا دهید، باید به کاتالوگ مادربرد مراجعه کنید و ببینید که مادربرد شما از چه نوع سوکتی پشتیبانی می‌کند و چه پردازنده‌هایی با این نوع سوکت ارائه شده‌اند. حال که قصد انتخاب پردازنده را دارید شما را برخی از مهم‌ترین خصوصیات هر پردازنده آشنا می‌کنیم:

اینتل و ای‌ام‌دی

مدت‌هاست که بازار پردازنده‌ها دو قطبی جلو می‌روند و کاربران برای خرید پردازنده تنها از دو شرکت Intel و AMD می‌توانند خرید کنند. از آن‌جایی که هر کدام از شرکت‌ها خودشان را نسبت به دیگری بهتر می‌دانند، خریداران نیز با مشکلات مختلفی در هنگام خرید مواجه می‌شوند و همیشه این سوال که کدام شرکت برای خرید پردازنده بهتر است؟ را در ذهن دارند. واقعیت این است که اینتل و ای‌ام‌دی برای عقب نماندن از کورس رقابت سیاست‌های مختلفی را پیش‌ گرفته‌اند که باعث به وجود آمدن برتری‌هایی نسبت به یکدیگر شده است. اگر طرفدار یکی از این دو شرکت هستید که احتمالا تصمیم خود را برای خرید گرفته‌اید. ولی اگر بین یکی از این دو برند مردد هستید باید همه خصوصیات پردازنده‌های این دو شرکت را بشناسید و سپس اقدام به خرید یکی از آن ها کنید. حتی اگر پردازنده‌ای را در نظر گرفته‌‌اید ما پیشنهاد می‌کنید همیشه پردازنده‌های برابر هر دو شرکت را مقایسه کنید. زیرا این دو شرکت فاکتور‌هایی را جهت برتری نسبت به هم در محصولات‌شان دخیل می‌کنند و ممکن است یکی از همین فاکتور‌ها خیلی به کارتان بیاید. در خصوص قیمت پردازنده‌ها نیز باید خاطر نشان کنیم که معمولا قیمت پردازنده‌های ای‌ام‌دی کمتر از اینتل است. اگر بودجه خرید شما محدود است حتما پردازنده‌های این شرکت را بررسی کنید. در مقابل معمولا پردازنده‌های اینتل مصرف برق کمتری نسبت به پردازنده‌های ای‌ام‌دی دارند و از این رو گرمای کمتری تولید می‌کنند که این موضوع باعث می‌شود به یک پاور با توان کمتر در سیستم نیاز داشته باشید. نتیجه‌ی کم مصرف بودن پردازنده‌های اینتل صرفه جویی در خرید سیستم های خنک کننده، پاور ارزان‌تر و حتی پول برق کمتر می‌شود. از آن طرف، علاوه‌ بر پایین بودن قیمت خود پردازنده‌های ای‌ام‌دی‌، مادربردهای مبتنی بر این شرکت نیز معوملا ارزان‌تر هستند. در نهایت هر کاربر باید با توجه به نیاز های خود پردازنده مناسب با کار خود را انتخاب کند و به طور کلی نمی‌توان در یک نسخه به همه افراد پیشنهاد استفاده از برند اینتل یا ای‌ام‌دی را داد.

سوکت‌ها

در تصویر بالا سمت راست؛ مادربردی مبتی بر سوکت شرکت ای‌ام‌دی به نمایش در آمده و در سمت چپ نیز مادربردی مبتنی بر سوکت شرکت اینتل را مشاهده می‌کنید. کاملا پیداست که ساختار و آرایش هر مادربرد مخصوص و متفاوت از دیگری است. در نتیجه نمی‌توان از پردازنده شرکت اینتل در مادربرد‌های مبتنی بر ای‌ام‌دی استفاده کرد و بالعکس. پیش‌تر نیز گفتیم که در هنگام ساخت پی‌سی ابتدا پردازنده را تهیه کنید تا بعد‌ها به مشکلی از این دست موارد بر نخورید. پردازنده‌های شرکت اینتل به شکل اتصال تماسی با مادربرد نصب می‌شوند و بسیار آرام در محل قرارگیری با مادربرد به قسمت فلزی وصل می‌شوند. این در حالی است که پردازنده‌های شرکت ای‌ام‌دی اتصالاتی پین مانند دارند و این پین ها در داخل قسمت‌های تعبیه شده در مادربرد فرو می‌روند. از دیگر نکاتی که در بحث سوکت‌ها باید به آن توجه کرد می‌توان به پشتیبانی مادربرد اشاره کرد. جدا از نوع سوکت‌های پردازنده، تعداد ردیف‌های طولی و عرضی که در هر نسل از پردازنده‌ها به کار برده می‌شود هم با نسل پیشین خود از همان شرکت متفاوت است. به این معنی که الزاما اگر یک مادربرد مبتی بر اینتل خریداری کنید از تمام سری پردازنده‌های اینتل پشتیبانی نخواهد کرد. در بیشتر موارد سازندگان سعی می‌کنند که مادربرد‌هایی ارائه دهند که از نسل قبلی پردازنده‌ها پشتیبانی کند. ولی به علت آرایش متفاوت پین‌ها که در نسل های آینده تغییر می‌کنند، نمی‌توان مادربردی تهیه کرد که از اتصال پردازنده‌های نسل‌ آینده پشتیبانی کند. به علت فاصله گرفتن قدرت پردازشی پردازنده‌های ای‌ام‌دی از اینتل در نسل‌های اخیر، مادربرد‌ها در بازار بیشتر مبتنی بر پردازنده‌های اینتل هستند. اما به علت تغییر در سیاست‌ها و ساختار‌ها در شرکت ای‌ام‌دی، امروزه شاهده بهبود و علاقه بیشتر سازندگان به پردازنده‌های‌ ای‌ام‌دی هستیم و به خاطر همین موضوع در آینده تنوع این نوع از مادربردها نیز بیشتر خواهد شد. البته در هنگام خرید مادربرد به مواردی مثل امکانات سازنده برای به‌روزرسانی بایاس مادربرد و اطلاع رسانی خطا‌های سیستم نیز دقت کنید.

هسته‌ها و رشته‌ها

در زمان پردازنده‌های تک هسته‌ای تشخیص دادن پردازنده قوی از ضعیف به راحتی ممکن بود. چون که قدرت پردازنده تنها به فرکانس مربوط می‌شد و به این ترتیب هرچه فرکانس پردازنده بیشتر بود آن پردازنده قوی‌تر هم بود. بعدها با بیشتر شدن هسته‌ها دیگر نمی‌شد تنها با نگاه کردن به مقدار فرکانس، قدرت آن را تشخیص داد. با عرضه شدن پردازنده‌های دو، چهار،شش،هشت و شانزده هسته‌ای، برای چندین سال متوالی جنگ بر روی تعداد هسته ها ادامه داشت تا این که امروزه پردازنده‌هایی با تعداد سی‌ و دو یا شصت و چهار هسته تولید شده‌اند. در این میان ای‌ام‌دی راه قدرت‌مند کردن پردازنده‌ها را در اصرار به بیشتر کردن تعداد آن‌ها بدون توجه به میزان مصرف برق و گرامی تولید شده دید. این شرکت در اظهار نظرات خود اعلام داشت که ما می‌بایستی قدرت پردازنده های خود را به وسیله تکنولوژی هایمان بیشتر کنیم و دفع حرارت یا مصرف بیشتر برق نباید مانع پیشرفت ما در این راه شود. ای‌ام‌دی دفع حرارت از پردازنده‌های ساخت خود را مطلوب می‌دانست و در پی همین موضوع عنوان می‌کرد که شرکت های تولید کننده قطعات جانبی و سرمایشی باید به فکر کم کردن حرارت در سیستم‌ها باشند و ما فقط باید به قدرت‌مند کردن پردازنده‌ها توجه کنیم. اینتل در نقطه مقابل بر بهینه کردن نوع اجرای دستورالعمل‌ها تمرکز کرده‌است. این قضیه بعدا باعث شد پردازنده‌های اینتل در در بازی‌های نسل هشتم عملکرد بهتری پیدا کنند؛ همچنین در نرم افزارهای مقایسه (بنچمارک) هم امتیاز بهتری کسب نمایند.

چند هسته‌ای شدن پردازنده‌ها وظایف بین چند واحد پردازشی را به صورت موازی تقسیم می‌کند و سرعت عملکرد بالا می‌رود. اما این پایان ماجرا نیست. برای خرید پردازنده با مفهومی به نام رشته‌ها طرف هستیم. رشته‌ها مجموعه‌ای از دستورها هستند که به سمت هسته‌ها فرستاده می‌شوند. هرچه این دستورها سریع‌تر پاسخ داده شوند، پردازنده سرعت و زمان کمتری صرف انجام عملیات پردازشی خواهد کرد. در پردازنده‌های ای‌ام‌دی هر هسته نهایتا می‌توانید یک رشته را در فرکانس مربوط به خود؛ به‌طور معمول پردازش کند. اما بیشتر پردازنده‌های اینتل با داشتن ویژگی Hyper Threading می‌توانند توسط هر یک از هسته‌ها، چندین رشته را به صورت هم‌زمان پردازش کنند. لازم به ذکر است که قدرت یک پردازنده‌ی مجهز به Hyper Threading؛ حداقل دوبرابر توان پردازنده‌‌های ساده است. ای‌ام‌دی هم تکنولوژی مشابهی به نام Simultaneous Multi-Threading را توسعه داده است و در پردازنده‌های خود به کار می‌برد، ولی این فناوری از نظر توان پردازشی ضعیف‌تر از Hyper Threading عمل می‌کند. پس هنگام خرید پردازنده حتما به تعداد هسته‌های موجود و تعداد رشته‌های تعبیه شده توجه کنید زیرا هر دو به قدرتمند‌تر شدن سیستم شما کمک خواهد کرد.

فناوری ساخت

هر پردازنده توسط تعداد فراوانی از ترانزیستورها تشکیل شده است. در نتیجه هرچه تعداد این ترانزیستورها بیشتر باشد؛ پردازنده قوی‌تر خواهد بود. ریز پردازنده‌هایی مثل پردازنده در ساده‌ترین حالتی که می‌توان بیان کرد، متشکل‌اند از سیستمی از لایه‌های متفاوت که ماده‌های مختلفی آن‌ها را شکل داده است. روی هم قرار گرفتن این لایه‌ها به حالت تعیین شده باعث به وجود آمدن اجزای بسیار ریزی می‌شود که در انتها پردازنده را به وجود می‌آورد؛ اجزایی مثل ترانزیستورها، مقاومت‌ها و خازن‌ها در این دسته قرار می‌گیرند. این ترانزیستور‌ها در قطع و وصل کردن جریان برق عمل می‌کنند و به نحوی کلید خاموش-روشن به حساب می‌آیند و در ردیف‌هایی که آن‌ها را کنار یک‌دیگر قرار می‌دهد. فاصله بین ترانزیستور‌ها خیلی اندک بوده و بر حسب نانومتر اندازه‌گیری می‌گردد. میزان این فاصله، همان مقداری است که با اسم فناوری ساخت و بر حسب نانومتر بیان می‌شود. ترانزیستور‌ها در داخل بسته‌بندی‌هایی به شکل فشرده کنار هم قرار می‌گیرند. اینتل و ای‌ام‌دی در هر نسل از پردازنده‌های خود سعی می‌کنند که تعداد بیشتری از این ترانزیستورها را در بسته‌بندی‌‌های پردازنده جا کنند و کار را تا جایی پیش برده‌اند که امروزه صحبت از پردازنده هفت نانومتری بسیار داغ شده است. در هنگام خرید پردازنده حتما به فناوری ساخت پردازنده دقت داشته باشید زیرا هرچه فناوری ساخت پردازنده‌ به‌روزتر باشد، عملکرد آن نیز بهتر خواهد بود. پردازنده‌های شانزده نانومتری و جدید‌تر عملکرد پردازشی سریع‌تری نسبت به پردازنده‌های سی و دو نانومتری نشان می‌دهند و هم‌چنین مصرف برق بهینه‌تری از دیگر پردازنده‌ها دارند.

اورکلاک

به افزایش سرعت یک پردازنده اورکلاک گفته می شود. این کار باعث افزایش قدرت پردازنده نسبت به استفاده استاندارد می‌شود. اما از طرفی دیگر دمای قطعه نیز افزایش می یابد که باید خنک شده و از آن نگه‌داری شود. در غیر این صورت به دلیل این که خنک کننده‌های پردازنده برای اورکلاک طراحی نشده‌اند، گرمای اضافی می تواند باعث ایجاد آسیب‌های جدی به پردازنده شوند. برخی از پردازنده‌های اینتل و ای‌ام‌دی از ضریب کلاک قفل نشده پشتیبانی می‌کنند. در این نوع پردازنده‌ها امکان افزایش سرعت کلاک از طریق تغییر دادن ضریب کلاک وجود دارد. در محصولات شرکت اینتل مدل‌هایی که انتهای نامشان حرف K مشاهده شود، نشان‌دهنده ضریب کلاک باز است و در محصولات ای‌ام‌دی حرف X بیانگر این است که پردازنده جهت اورکلاک مشکلی ندارد. اگر یک پردازنده قوی‌ خریداری کنید معمولا به اورکلاک برای اکثر کارها نیاز نخواهید داشت، اما از آن‌جا که بعضی از ما در درون خود یک شخصیت عاشق فناوری داریم که از ما می‌پرسد چرا تا حالا کامپیوتر خود را اورکلاک نکرده‌ای؟ می‌توانید با رعایت کردن استاندارد‌ها اورکلاک کنید و تغییرات را در سرعت پردازنده مشاهده کنید. البته، اورکلاک کردن تحت‌ هر شرایطی یک عمل خارج از استاندارد کارخانه می‌باشد و نمی‌توان از آن برای همیشه در سیستم استفاده کرد و فقط باید به صورت مقطعی به کار برده شود. مشخص است که پردازنده‌هایی با ضریب کلاک باز گران‌تر از پردازنده‌هایی با ضریب کلاک بسته خواهند بود. بحث اورکلاک به تنهایی مقاله دیگری می‌طلبد و فعلا توصیه می‌کنیم که اگر قصد بازی کردن در سیستم خود را دارید، پردازنده‌ای با قابلیت اورکلاک تهیه کنید و بدون دانش فنی کافی سراغ اورکلاک نروید.

کدام را بخریم؟

اگر پردازنده‌های هم رده دو شرکت اینتل و ای‌ام‌دی را با هم مقایسه کنیم، به نتایجی نزدیک به همی دست پیدا خواهیم کرد. اما همان‌طور که قبلا اشاره شد، کاربران باید بنا به نیاز خود خرید کنند. بهتر است خودتان را اسیر تعصب و تقلیدهای کورکورانه نکنید تا در خرید پردازنده موفق باشید. در ادامه تجربه اکثر کاربران را از استفاده پردازنده‌های این دو شرکت بیان می‌کنیم و انتخاب پردازنده را بر عهده کاربر می‌گذاریم. به طور کلی، پردازنده‌های اینتل گران‌تر از ای‌ام‌دی می‌باشند و همچنین این پردازنده‌ها با کارت گرافیک مجزا عملکرد بهتری دارند. در مقابل پردازنده‌های ای‌ام‌دی ارزان‌تر هستند و در گرافیک‌های مجتمع عملکرد پردازشی بهینه‌تری از خود بروز می‌دهند. اگر به قدرتمندترین سیستم‌ها می‌اندیشید و محدودت بودجه هم شامل حالتان نمی‌شود، پیشنهاد می‌کنیم از محصولات اینتل استفاده کنید. این پردازنده‌هادر سنگین‌ترین پردازش های سیستم بسیار عالی ظاهر می‌شوند و در کنار این موضوع؛ مصرف برق اندکی دارند. در نتیجه گرمای کمتری هم تولید می‌کنند. همان‌طور که می‌دانید گرما در بلند مدت عمر قطعات الکتریکی را کم می‌کند. اکثرا کاربرانی که می‌خواهند سیستمی با بودجه‌ پایین بخرند و نمی‌خواهند یک کارت گرافیکی جداگانه روی سیستم نصب کنند، به سراغ پردازنده‌های ای‌ام‌دی می‌روند. در این صورت برای دفع گرما توصیه می‌کنیم در پردازنده‌ها ای‌ام‌دی که هسته‌های زیادی دارند از یک سیستم خنک‌کننده خوب استفاده کنید. پردازنده‌های ای‌ام‌دی در کارهای رندرینگ و مالتی تسکینگ نیز عملکرد بهتری از رقیب خود دارند؛ ولی اگر می‌خواهید یک کارت گرافیکی قدرت‌مند بخرید و به بازی کردن خیلی اهمیت می‌دهید؛ به پردازنده‌های اینتل بیشتر توجه کنید.