پنج اشتباه مایکروسافت در نسل قبل با Xbox 360

نسل هفتم بازی‌های رایانه‌ای -با این‌که هنوز در جریان است-نسل موفقی برای همه‌ی شرکت‌های منتشر کننده‌ی کنسول به حساب می‌آید. اگرچه نینتندو در این نسل فاصله‌ی باورنکردنی در فروش با رقبا داشت، اما این شرکت بزرگ خود به خود از گردونه‌ی رقابت بسیاری از گیمرهای کشور ما خارج می‌شود. بیایید این‌گونه بگوییم که سیاست‌های نینتندو در جذب مشتری با ذائقه‌ی بسیاری -و نه همه‌ی- گیمرهای ایرانی مغایر است. در نتیجه دو شرکت سونی و مایکروسافت که خیلی بعدتر از نینتندو به ساخت کنسول بازی روی آورده‌اند و رقیب امریکایی اندکی کم‌تجربه‌تر از چشم‌بادامی میدان است، باقی می‌مانند و از این‌جا دعواها شروع می‌شود. در نسل ششم پلی‌استیشن ۲ با قدرت تمام رقیب را کنار زد و حرفی برای گفتن باقی نمی‌ماند. -همین الانش هم پلی‌۲ در ایران نزدیک به ۲۰۰ هزار تومن و خرده‌ای ارزش دارد و خرید و فروش هم می‌شود!- اما در نسل هفتم، سونی و مایکروسافت فروش بسیار نزدیکی از قِبَل کنسول‌های خانگی خود کسب کردند.
همه‌ی این‌ها به کنار، همیشه یک بحث در میان طرفداران این کنسول‌ها در جریان بوده است. بازی. رکن مهمی که مثل این‌که قرار است در نسل بعد مایکروسافتی‌ها حتی کمتر از الان تجربه‌اش کنند. شواهد حاکی است که مایکروسافت به سمت و سوی مخالف سونی می‌شتابد. سمت و سویی که در این نسل هم مشاهده شد. اما کسی باور نکرد. این‌که آیا مایکروسافت چگونه نسل بعد را شروع می‌کند هنوز نامشخص است، اما این شرکت قول داده است که کنسول بعدی‌اش در سال اول عرضه ۱۵ بازی انحصاری خواهد داشت که ۸ عنوان جدید را شامل می‌شود. این وعده را در مقابل تقریبا ۸ بازی جدید معرفی شده‌ی سونی قرار دهید تا کمبودهای مایکروسافت به خوبی دستتان بیاید.

از نسل بعد و حرف و حدیث‌های تکرای‌اش که بگذریم، باید نگاهی به ابتدای جاده‌ی مایکروسافت بیندازیم. جایی که با وجود موفقیت‌های تحسبن برانگیز و دست‌آوردهای فراوان، اشتباهاتی هم از مایکروسافت سر زده است که خیلی خوب می‌شود آن‌ها را جلوی طرفدارانش علم کرد! البته طرفداران رقیب ممکن است اشتباهات و کمبود‌های بیشتری برای مایکروسافت بشمارند، اما در ادامه ۵ اشتباهی که از نظر من مهم‌تر بوده‌اند و مایکروسافت می‌توانست ۳۶۰ را با عدم ارتکاب این اشتباهات جاودانه کند را می‌بینید.

۵. رونمایی؛ ضعیف‌تر از نسل قبل

رونمایی از ۳۶۰ در ۱۲ می سال ۲۰۰۵ در MTV صورت گرفت و کمتر از یک ماه بعد در E3 دیده شد. این رونمایی شاید در جایگاه خود به اندازه‌ی قابل توجهی خوب بوده باشد، که سران مایکروسافت و فن‌ها را راضی نگه دارد، اما هیچ‌کس را شگفت‌زده نکرد. چرا؟ چون رونمایی از کنسول اول مایکروسافت در شرایط دیگری رقم خورد که فقط یک قدم تا افسانه شدن فاصله داشت. کت چرمی بیل‌گیتس، تکنولوژی دایرکت‌ایکس برای اولین‌بار در یک کنسول بازی، شاخ و شانه کشیدن مایکروسافت برای سونی، جی‌دی‌سی ۲۰۰۰ و باقی خاطرات، همه باعث می‌شوند تا رونمایی از ایکس‌باکس ۳۶۰ زیاد هم هیجان‌انگیر به نظر نرسد. ۳۶۰ کنسول خوب و موفقی است اما اکنون بعد از گذشت ۸ سال از رونمایی‌اش می‌شود اذعان کرد که در این زمینه خیلی خوب عمل نکرده است. البته یادتان باشد که این اشتباه زیاد هم برای مایکرو گران تمام نشده است.

۴. حلقه‌ی قرمز مرگ

اشتباه یا بدبیاری، هر چیزی می‌شود اسمش را گذاشت. اما ۳۶۰ در سال‌های عمر خود این‌قدر مشکلات فنی داشته است که نمی‌شود به سادگی از آن گذشت. حلقه‌ی قرمز مرگ یا همان سه چراغ خودمان در اثر یک تصمیم کاملا اقتصادی به وجود آمد. مایکروسافت تصمیم گرفت تا چیپ‌های گرافیکی کنسول را خودش تولید کند تا از هزینه‌های اضافی بکاهد، اما این مسئله باعث شد که این چیپ‌ها حرارت زیادی تولید کنند و یکی از دلایلی که کنسول سه چراغ می‌شد همین است. مایکروسافت نه تنها مجبور شد ساخت چیپ‌ها در کارخانه‌های خود را متوقف کند و ساخت آن‌ها را به ASIC بسپارد، تا سال‌ها کنسول‌هایی که دچار این مشکل شده بودند را تعویض می‌کرد و زیان زیادی را متحمل شد. حتی کنسول‌هایی که بعد از این مشکل تعمیر می‌شدند هم ممکن بود به خوبی کار نکنند و مایکرومارت -بزرگترین تعمیرگاه در انگلیس- که روزانه ۲۵۰۰ دستگاه ایکس‌باکس ۳۶۰ برای تعمیر برایش ارسال می‌شد بعد از مدتی از تعمیر این دستگاه سر باز زد. خلاصه مشکلات فنی ۳۶۰ خیلی بود. البته نه در حدی که کنسول یک‌دفعه آتش بگیرد!

۳. نمایش پروژه‌ی مایلو

یکی از اشتباهات مایکروسافت که در رونمایی از پروژه‌ی ناتال -همان کینکت خودمان- صورت گرفت، نمایش خیره‌کننده‌ از مایلو بود که …

نمی‌دانیم چه بر سر این پروژه آمد. مایلو یک پروژه‌ی بسیار بسیار شگفت‌انگیز به شمار می‌رفت که تا مدت‌ها ذهن‌ها را مشغول خود کرد و چشم‌ها را به سمت مایکروسافت چرخاند اما بعدا همه‌ی خبرهای پیرامون آن پروژه و آن رونمایی اعجاب انگیزش به متوقف شدن پروژه انجامید. مایکروسافت با رونمایی از این پروژه‌ی به ظاهر عملی که بعدا مشخص شد فقط یک طرح مفهومی و به قولی در حد حرف بوده است، دروغ بزرگی تحویل ملت داد که امیدوار بودیم در مراسم امسال تکرار نشود. این اشتباه باعث شده است که بسیاری از ما اعتماد خود به رونمایی‌های بلندپروازانه‌ی مایکروسافت از دست بدهیم. چه بر سر «اتاق نورانی» خواهد آمد؟ آیا عملی است؟ نیست؟ هست؟

۲. از دست دادن استودیوهای بازی‌سازی

قبل از این‌که به آخرین و اساسی‌ترین اشتباه مایکروسافت برسیم، باید جدایی‌های عجیب و باورنکردنی استودیوهای زیرمجموعه‌ی مایکروسافت را بازگو کنیم. مایکروسافت در سال ۲۰۰۲ برای انتشار بازی‌های ایکس باکس برندی را تاسیس کرد و تعدادی استودیوی بازی‌سازی در سال‌های بعد به آن افزود. در سال‌های اولیه این برند به خوبی در جذب استودیوهای با استعداد کار کرد و مثلا در سال ۲۰۰۶ استودیوی «لاین‌هد» را خرید تا «سیاه و سفید» را به چنگ آورد و در ادامه چند عنوان خوب هم به بازار اضافه کند. اما این مجموعه در ادامه نتوانست رضایت بازی‌سازان را جذب کند و موج جدایی استودیوهایی چون «بانجی» آغاز شد. در ادامه استودیوهای کوچک و آرکید ساز بودند که از این مجموعه جدا می‌شدند. همین مسائل باعث شد تا مثلا Turn 10 در یک نسل چهار بازی از یک سری تولید و عرضه کند و یا مایکروسافت شعبه‌ی ونکور خود را به نام دیگری تغییر دهد و از آن یک استودیوی ۱st پارتی بسازد. با این‌که مایکروسافت تعداد زیادی استودیو تحت نام خود در سراسر جهان دارد، اما خروجی این استودیوها اصلا مناسب نبوده است. خوشبختانه می‌شود امیدوار بود که در نسل بعد عناوین جدید از استودیوهایی که در طی ۱۲ ماه گذشته افتتاح شده‌اند ببینیم. اما در این نسل؟ فقط هیلو داشتیم و ۴ تا فورتزا؟

۱. نخریدن استودیوهای خلاق آزاد

اولین استودیویی که مایکروسافت می‌توانست تصاحب کند و صاحب چندین و چند عنوان ناب نقش آفرینی شود تا دیگران فقط حسرت بخورند «بایوویر» بود که نهایتا به دست الکترونیک آرتز افتاد. مایکروسافت به علاوه در این سال‌ها هرگز به فکر خرید «اپیک» هم نبوده است. حتی در مواقعی می‌توانست «مدیا مولکول» را از چنگ سونی در بیاورد اما دست دست کرد تا این استودیوی خلاق و افراد با استعدادش همچنان برای پلی‌استیشن بازی بسازند. مایکروسافت در این نسل حتی نصف الکترونیک آرتز هم استودیو به زیرمجموعه‌هایش اضافه نکرده است. در طرف دیگر افراد خلاق و وزنه‌های سنگینی چون «پیتر مولینیو» از مایکروسافت رخت بر بستند. «رمدی» و «دابل فاین» دیگر استودیوهایی هستند که مایکروسافت می‌توانست به راحتی آن‌ها را خریداری کند و به مجموعه‌ی تحت امرش بیفزاید. حساب کنید چند عنوان ناب به خاطر همین سهل‌انگاری از انحصار مایکروسافت خارج شدند. «مس افکت» و «آلن ویک» از یک طرف،‌ «پروژه‌ی ریسینگ گاتام» و «اژدهای آبی» از طرف دیگر. وقتی فکر می‌کنم که اگر بایوویر زیرمجموعه‌ی مایکروسافت بود، «عصر اژدها ۲» چه از آب در می‌آمد، آه ندامت مایکروسافتی‌ها از سینه‌ام خارج می‌شود! مایکروسافت حتی این اواخر می‌توانست به راحتی «ویجیل گیمز» یا “۴A Games” را خریداری کند. دو استودیوی شاهکار سازی که الان اسمشان حتی در میان استودیوی ۳rd پارتی مایکروسافت هم نیست. این اشتباه وقتی دردناک‌تر می‌شود که به تعدد و تکثر استودیوهای ۱st پارتی و ۳rd پارتی و عناوین متعدد و با کیفیت انحصاری سونی نگاه کنیم. اوضاع مایکروسافت در زمینه‌ی استودیوهای بازی‌سازی خراب‌ است. خراب!

به نظر می‌رسد که مایکروسافت و مایکروسافت دوستان نمی‌خواهند شاهد این اشتباهات در نسل بعد هم باشند و از همین الان قطعا نقشه‌هایی برای جبران دارند. مایکروسافت بی‌شک یکی از شرکت‌های موفق به شمار می‌رود اما هنوز تا رسیدن به قله‌ی افتخارات فاصله دارد. طرفداران هم دیگر کمتر می‌توانند آرامش خود را حفظ کنند و از همین الان می‌دانم چه اتفاقی قرار است در دیدگاه‌ها بیفتد.