کافی‌نت‌ و گیم‌نت چگونه به‌وجود آمدند

کافی‌نت‌ها در ابتدا کافی‌شاپ‌ها و رستوران هایی  بودند که در آنها می‌توانستید ایمیلتان را چک کنید. اما طی سال‌ها، به مکان‌هایی تبدیل شدند تا در آن کاربران موزیک‌ها و فیلم‌های خود را به اشتراک بگذارند و یا به اصطلاح پاتوق  ای برای خوره‌های بازی و یا حتی محلی که برخی در آنها زندگی می‌کنند! در ادامه با دنیای بازی همراه باشید تا تاریخچه پیداش این مکان­های پر استفاده را مرور کنیم و به این سوال جواب دهیم که کافی‌نت‌ و گیم‌نت چگونه به‌وجود آمدند.

کافی‌نت‌ها چگونه به وجود آمدند

در نشریه «واشنگتن پست» که در ۱۳ فوریه سال ۱۹۹۳ منتشر شد، «جان بوداریو» از نویسندگان این نشریه، مطلبی با تیتر «یک فنجان چای و یک رایانه: قهوه خانه‌هایی که اراذل اینترنتی در آن به دنبال عشق و معنی زندگی هستند» منتشر کرد.

«بوداریو» در این مقاله توضیح داده بود که چطور کافه‌های سن فرانسیسکو که در گذشته محفل موسیقی‌دانان و آهنگ سازان سبک جدید بود، تبدیل به مکانی با میزهای کوتاه که روی هر کدام صفحه کلیدی پلاستیکی جای گرفته، همراه با چندین فرد ژولیده و نامرتب بر سر هر میز نشسته بودند، شده‌اند. کافه‌هایی که در آن افراد حاضر با دیگر کافه‌های سن فرانسیسکو و «بارکلی» در ارتباط بودند و در مورد مسائل مختلف به گفتگو می‌پرداختند. هر کدام از این کافه‌ها قسمتی از مجموعه‌ای که «شبکه سانفرانسیکو» نام داشت را تشکیل می‌دادند.

هر کسی در این شبکه خود را به اسم خاصی صدا می‌زد، یکی «خرچنگ غول پیکر» و دیگری اسمی شبیه به این را برای خود برگزیده بود. هر قشری در این شبکه پیدا می‌شد، از یک تنبل عیاش گرفته تا فیزیکدان و مهندس! آنها خود را به جای کس دیگر معرفی می‌کردند، وقت می‌گذراندند و داستان‌های کوتاه خود را با یکدیگر به اشتراک می‌گذاشتند.

و این داستان زمانی بود که اینترنت هنوز به عنوان یک طرح پژوهشی و در حال پیشرفت شناخته می‌شد.

«شبکه سانفرانسیسکو»، یک سال و نیم قبل یعنی در سال ۱۹۹۱، توسط «وین جورجی» ۳۵ ساله که خود نیز اهل سانفرانسیسکو است ایجاد شده بود. آن زمان این شبکه به ۹۰۰ نفر در منطقه «بِی» سرویس ارائه می‌کرد، این تعداد نصف افرادی بود که در خانه‌هاشان یا به وسیله کافه‌ها به این سرویس وارد شده بودند. برای هر هشت دقیقه استفاده از این سرویس مبلغ ۵۰ سنت از آنها دریافت می‌شد. همچنین یک محافظ پلاستیکی نیز برای صفحه کلیدها در نظر گرفته شده بود تا نوشته‌های روی‌شان کم رنگ نشود.

«جورجی» در مورد این شبکه به روزنامه واشنگتن پست گفته بود:

این بهترین نمونه از تعریف فضای مجازی است، در اینجا یک چیز روحانی وجود دارد، زمانی که کسی را فقط از روی نوشته‌ها می‌شناسی. انگار در یک رمان ۲۴ ساعت شبانه روز زندگی می‌کنی و او خودش نقش را بازی می‌کند. در اینجا واقعاً می‌توانی گم شوی.

سه سال بعد، در سال ۱۹۹۴، یک طراح به نام «ایوان پاپ» در انگلستان طرحی مفهومی از یک کافه اینترنتی را ارائه کرد. در این طرح او یک کافه را به صورتی در آورده بود که بر پایه اینترنت ایجاد شده باشد و بتوان از آن برای گشت و گذار در دنیای هنر استفاده نمود. درست بر خلاف کافه‌های عادی شما می‌توانستید به اضافه کمی آرامش بیشتر جزئی از رویداد فرهنگی شوید. رویدادی که «به سوی زیبایی شناسی آینده» نامیده می‌شد و جزوی از برنامه کمیسیون دانشگاه هنرهای معاصر لندن بود.

اندکی بعد در زمان اینترنت‌های«دایل آپ»‌ و اسکرین سیور تستر پرنده، اولین کافی‌نت دنیا در پایتخت بریتانیا متولد شد، این مکان «سایبریا» نام داشت. هدف «سایبریا» ایجاد فضایی بود که در آن مردم در قبال هزینه‌ای کم، به اینترنت جهانی دسترسی داشته باشند. کار این کافه رونق گرفت و توجه مدیران شرکت‌های بزرگ را به خود جلب کرد.

پنج سال بعد، در سال ۱۹۹۹، مدیر یکی از شرکت‌های نه چندان مطرح هواپیمایی در اروپا که EasyJet نام داشت، اولین کافی‌نت زنجیره‌ای دنیا را در انگلستان و سایر نقاط جهان برپا نمود. او نام این نام مکان را easyEverything: The Internet Shop  گذاشت. گل سر سبد این کافی‌نت‌ها، ایستگاه مترو «ویکتوریا» در مرکز شهر لندن بود که با مساحت حدوداً ۱۰۰۰ متر، ۴۰۰ دستگاه رایانه را در خود جای داده بود. در اینجا هزینه استفاده از هر رایانه، ساعتی ۱٫۶ دلار بود.

نهایتاً ایده کافه‌های اینترنتی به میدان تایمز در نیویورک رسید، اما در آن زمان رفتن به مکانی، فقط برای دسترسی به اینترنت منسوخ شده بود، چرا که اینترنت به چیزی تبدیل شده بود که به راحتی می‌شد در خانه به آن دسترسی داشت. به این ترتیب کافه‌های اینترنتی به یک چیز عجیب بدل شده بودند.

وقتی که نوپرست‌های مد پوش کافه‌های اینترنتی را منسوخ کرده بودند، عده‌ای «ایندیانا جونز وار» به دنبال فیلم‌ها و آهنگ‌های مجانی بودند. زمانی که سایت اشتراک گذاری موسیقی Napster بسیار همه گیر شده بود، به اشتراک گذاری موسیقی به صورت آنلاین نیز محبوب شد. مردم شدیداً به دنبال موزیک‌های غیر قانونی بودند و بدین ترتیب کافی‌نت‌ها دوباره پر از جمعیت شدند.

اوایل دهه اول قرن بیست و یک، کافی‌نت‌های EasyJet پا فرارتر از ارائه اینترنت گذاشتند و به همراه آن در قبال مبلغ ۵ یورو اجازه کپی کردن یک سی‌دی از موسیقی مدنظر را به مشتری می‌دادند. شرکت‌های ضبط بزرگ از جمله «سونی»، «یونیورسال» و «ای­اِم­آی» ناراضی‌های بزرگ این تصمیم غافلگیر کننده بودند. سرانجام بعد از ۱۸ ماه جنگ قانونی، این شرکت‌ها طرف پیروز نبرد بودند و در سال ۲۰۰۳، «ایزی جت» به نقض قانون حق تکثیر (کپی رایت) محکوم شد.

مکزیک نیز یکی از بازارهای دزدی اینترنتی بود، تا جایی که، دیدن صحنه یک فروشنده خیابانی که داد میزند: “بشتابید، بشتابید، آخرین برنامه‌ها رسید.” امری عادی به شمار می‌رفت. یکی از همین فروشنده‌ها به مجله «وایرد» گفته بود که از بچه‌ای که «دراگون بال» می‌خرید تا پیرزن‌هایی که دانش نامه «انکارتا» را می‌خواستند مشتری داشتیم.

این اعمال پای پلیس‌ها را به کافی‌نت‌ها باز کرد، پلیس‌هایی که از آتش زدن سی دی‌ها گرفته تا چک کردن برنامه و دیدن فاکتور اصلی که از خرید آن برنامه دریافت می‌شود، را انجام می‌دادند.

جلوگیری از دزدی اینترنتی یک دهه پیش یا بیشتر بسیار مشکل بود، مخصوصاً در کشورهای در حال توسعه که در آنها عموماً از کافی‌نت‌ها برای دسترسی به اینترنت استفاده می‌شد. در سال ۲۰۰۶، یک سوم از مردم مکزیک از کافی‌نت‌ها استفاده می‌کردند. با توجه به این نکته روزانه چندین نفر ممکن بود از یک دستگاه خاص استفاده کنند، شناسایی و دستگیری مظنون مورد نظر بسیار مشکل بود.

ولی اوضاع در استرالیا کاملاً متفاوت بود، در سال ۲۰۰۸، در یک هجوم گسترده به کافی‌نت‌های شهر سیدنی که توسط پلیس فدرال این کشور انجام گرفت، در مجموع ۸۰ هزار دلار جریمه، ۴۰ مورد محکومیت نقض قانون حق تکثیر و ضبط ۶۰ دستگاه رایانه از نوع «پایانه» و سه سرور را به همراه داشت. این ۶۰ دستگاه، ۸ ترابایت اطلاعات که شامل فیلم، موزیک و سریال‌های تلویزیونی بود که همگی به صورت غیر قانونی دانلود شده بودند. این در حالی بود که تلسکوپ هابل طی ۲۰ سال ۴۵ ترابایت تصویر از نقاط مختلف کهکشان جمع آوری کرده بود. در نهایت این شرکت توسط دادگاه مجرم شناخته شد.

امروزه مجازات‌هایی که برای دزدی اینترنتی وضع شده بسیار سنگین‌تر است. در استرالیا، مجموعه‌ای از قوانین در رابطه با کافی‌نت‌ها وضع شده که طی آنها دزدی اینترنتی جریمه ۶۰ هزار دلاری به همراه دارد.

ممکن است فکر کنید این رسوایی‌ها باعث برهم زدن وجهه کافی‌نت‌ها شده باشد اما این‌طور نیست. در واقع به تدریج هدف کافی‌نت‌ها به سمت چک ساده کردن ایمیل‌ها سوق پیدا کرد. امروزه بار دیگر تغییری در کاربری کافی‌نت‌ها ایجاد شده و این مکان‌ها به نهادهایی فرهنگی در بسیاری از کشورها بدل شده‌اند.

ظهور به عنوان پناهگاهی برای بازی

با توجه به این موضوع که تمامی مردم دنیا از اینترنت خانگی بی بهره بودند، تقاضا برای اتصال به اینترنت از طریق کافه‌های اینترنتی به مسئله‌ای جهانی تبدیل شد؛ که این یعنی تقاضای کافه‌های اینترنتی از شرق تا غرب. در سال ۲۰۱۱ بیش از ۳۵۰ هزار کافه اینترنتی در آسیا وجود داشته است. در کشورهایی مانند، چین و کره جنوبی، قشر خاصی از مشتریان در آمد نجومی‌ای را عاید صاحبان کافی‌نت‌ها کردند: گیمر‌ها!

در سال ۲۰۱۱، طی تحقیقی که توسط شرکت  Pearl Research، در پنج کشور شرقی و غربی آسیا انجام شد، سود حاصل از کافی‌نت ۱۹ میلیارد دلار بوده است. در تحقیقی مشابه در کشور کره جنوبی، ۸۲ درصد از کسانی که برای انجام بازی‌های آنلاین به کافی‌نت‌ها مراجعه می‌کردند، در خانه‌های خود رایانه‌های شخصی داشتند.

دو دهه پیش بود که شرکت Blizzard Entertainment بازی  StarCraft، که یک بازی در سبک استراتژی و تخیلی بود را منتشر کرد؛ پس از عرضه‌ی این بازی کره جنوبی گرفتار طوفانی از گیمر‌ها شد، هزاران نفر برای انجام بازی به PC نیاز داشتند. بازار نیز با کافی‌نت‌هایی که مخصوص بازی کردن بود، به آنها عکس‌العمل نشان داد. این مکان‌ها در کره جنوبی با نام «گیم نت» شناخته می‌شوند. جایی که رایانه‌های شخصی به وسیله اینترنت یا کابل شبکه با یکدیگر مرتبط هستند. بسیاری از کاربرانی که به گیم نت‌ها مراجعه می‌کردند خود صاحب رایانه‌های شخصی بودند اما رایانه‌های موجود در گیم نت‌ها قوی‌تر بود برای بازی کردن مناسب‌تر بود.

گیم‌نت‌ها هنوز هم با قدرت به کار خود ادامه می‌دهند، طی یک نگاه آماری در سال ۲۰۰۷، حدود ۲۲ هزار گیم نت فعال در کره جنوبی گزارش شده است. بازیکنان ساعت‌ها وقت خود را فقط و فقط برای اینترنت پر سرعت، سخت افزار قدرتمند و امکان خرید تنقلات صرف می‌کنند. معضل اعتیاد به بازی‌های رایانه یکی از مشکلاتی است که به همراه گیم نت‌ها وارد شد. با وجود کار و درس از یک طرف و خرج پول و صرف وقت در گیم نت‌ها از طرف دیگر، دولت کره را مجبور به تصویب قانونی کرد که طی آن، افراد زیر ۱۶ سال اجازه ندارند بین ساعت‌های ۱۲ نیمه شب تا ۶ صبح در گیم‌نت‌ها حضور داشته باشند.

کافی‌نت‌ها علاوه بر آسیای شرقی به نقاط دیگر آسیا نیز مهاجرت کردند. چین، در بین سال‌های ۹۰ تا ۲۰۱۰ میلادی درگیر مشکلی مشابه کره جنوبی شد. در سال ۲۰۰۲ گروهی از نوجوانان که مشغول بازی بودند باعث ایجاد یک آتش سوزی در شهر «بینجینگ» شدند که به موجب آن ۲۴ کودک به طرز فاجعه باری کشته شدند. پس از این اتفاق دولت چین محدودیت‌های گسترده‌ای را برای کافی‌نت‌ها ایجاد کرد.

در گوشه‌ای دیگر از آسیا و در کشور ژاپن، کافی‌نت مکانی شخصی‌تر به حساب می‌آید. شما می‌توانید یک اتاقک به همراه یک صندلی بسیار راحت و تنقلات را در محیطی بسیار آرام و شخصی اجاره کنید. متأسفانه این مکان‌ها به اندازه‌ای راحت بودند که طی دهه گذشته، بسیاری از مشتریان آنها به گونه‌ای به آنجا نقل مکان کرده بودند و تمام زندگی خود را در آنجا سپری می‌کردند.

طی گزارشی که «بلومبرگ» در سال ۲۰۰۷ منتشر کرد، وزارت کار، رفاه و سلامت ژاپن اعلام کرده بود حدود ۸۰ هزار نفر از مردم ژاپن، شب را در کافی‌نت‌ها می‌گذرانند و حدود ۶ هزار نفر از آنها نیز به طور تمام وقت در این کافی‌نت‌ها سکونت دارند. در واقع گذراندن شب یک بحث عادی در کافی‌نت‌های ژاپن است. بسیاری از کافی‌نت‌ها در ژاپن مکانی برای خواب در اختیار مشتریان خود قرار می‌دهند و تعدادی از آنها نیز در کنار رایانه‌ها، تخت خوابی نیز تعبیه کرده‌اند. «پناهندگان کافی‌نت»، نامی است که به این گروه از مردم اطلاق می‌شود.

این به اصطلاح پناهندگان می‌توانند با پرداخت ۱۵ دلار برای یک شب، که بسیار کمتر از یک شب اجاره هتل است، در جایی بسیار عالی با تخت خوابی راحت بخوابند. این مبلغ از اجاره یک آپارتمان نیز کمتر خواهد شد. این اجاره‌ها تنها مخصوص افراد مجرد نیست، تخت خواب‌های دونفره نیز برای زوج‌ها در نظر گرفته شده است!

کافی‌نت‌ها یکی از مکان‌هایی هستند که همه ساله خبرهای بسیار عجیبی از آن‌ها به گوش می‌رسد. اوایل سال ۲۰۱۵ یک فرد تایوانی بعد از گذراندن سه روز کامل پشت رایانه و در حال بازی جان خود را از دست می‌دهد. همچنین یک زن ۲۶ ساله در حالی که در دستشویی یک کافی‌نت حضور داشته است وضع حمل می‌کند.

و با وجود اجاره کم و امکانات بازی که در اختیار بازیکنان قرار می‌گیرد، کافی‌نت‌های آسیا روز به روز کمتر می‌شوند. طی شش سال گذشته، دولت چین حدود ۱۳۰ هزار کافی‌نت را در این کشور تعطیل کرده است. دلیل این اقدام نیز خراب کردن و به فساد کشیدن جوانان زیر ۱۸ سال عنوان شده است.

اما علیرغم این مسائل عمده دلیل کم شدن تعداد کافی‌نت‌ها چیزی جز «تلفن‌های همراه» نیست.

نفس‌های آخر در کالبد کافی‌نت­ها

شرکت‌های واقع در «سیلیکون ولی» و شرکت‌های واقع در آن، از جمله، مایکروسافت، اپل و گوگل با تقاضای «میلیاردرهای نسل بعد» مواجه هستند. منظور از عبارت «میلیاردرهای نسل بعد» انسان‌هایی در کشورهای در حال توسعه هستند که در بهترین حالت اینترنت‌های با سرعت پایین استفاده می‌کنند. در گذشته کافی‌نت‌ها راه حل مناسبی بودند اما حالا راه حل‌ها نیز متفاوت است.

برای مثال در نیجریه، ثبت نام‌هایی که با گوشی‌ها موبایل انجام گرفته است از حدود ۳۰ میلیون در سال ۲۰۱۳ به حدود ۹۰ میلیون در سال ۲۰۱۵ افزایش پیدا کرده است که این رشد ۳ برابر را نشان می‌دهد. با وجود این میزان از دسترسی به اینترنت در تلفن‌های همراه کم‌کم با کنار رفتن کافی‌نت‌ها مواجه خواهیم شد.

در نتیجه، کافی‌نت‌ها در حال تعطیل شدن در سراسر دنیا هستند. بنا بر گزارش سایت «کوارتز»، کافی‌نت‌ها در کشورهای، هند، روآندا، تایلند و حتی کشورهای ثروتمندی همچون چین و کره جنوبی نیز رو به کاهش است.

اما با در نظر گرفتن این موضوع که در گذشته کافی‌نت‌ها موضوع پیچیده‌ای بوده‌اند، می‌شود برداشت کرد که در آینده نیز اوضاع آنها پیچیده باشد.

اوایل سال ۲۰۱۵، پلیس شهر «کلرادو» گزارش کرده بود که موج جدیدی از کافی‌نت‌ها برای دور زدن قوانین مربوط به قمار ایجاد شده‌اند. پنج مرکز تعطیل و از این بین دو مرکز دوباره بازگشایی شدند. دستگاه‌های قضایی ایالت «کلرادو» انجام بازی‌های قمار  به طور کلی بازی‌هایی که بر مهارت تکیه ندارد را به هر شکلی ممنوع کرده‌اند.

شاید تنها چیزی که باعث به یاد ماندن این نسل از کافی‌نت‌ها، یعنی همان کافی‌نت‌های امروزی که با آنها سر و کار داریم باشد، زرق و برق و ظاهر تجملاتی آنها باشد. امروزه قمار خانه‌های اینترنتی بیش از پیش گسترده شده‌اند و بسیاری از مردم دنیا از هر قشر و نژادی درگیر آنها شده‌اند.

البته امروزه کافی‌نت‌ها برای مقاصد مفید نیز استفاده می‌شود؛ برای مثال یک وکیل پاکستانی، برای پناهندگانی که در مرزهای اروپا گرفتار هستند فرصتی را فراهم آورده که به وسیله کافی‌نت‌ها به عزیزان خود و به وسیله «اسکایپ» ارتباط برقرار کنند. در این کافه‌ها غذای گرم، کارت‌های تماس بین‌المللی و فرصتی برای یادگیری زبان انگلیسی نیز ارائه می‌شود.

شاید با تغییر نحوه استفاده از اینترنت، هیچ گاه زمانی نرسد که کافی‌نت‌ها و گیم‌نت‌ها به طور کامل از بین بروند. حتی با وجود تلفن‌های همراه ارزان قیمت و دسترسی به شبکه‌های وای فای مجانی، شاید در آینده نیز بتوان مکانی پیدا کرد که در آن بتوان به دور از اهداف سودجویانه و غیر قانونی، از اینترنت استفاده کرد.