مرثیه‌ی آتش و خاکستر | نقد و بررسی Dark Souls 3

از منظر عینی‌گرایی، اولین قسمت‌های مجموعه‌ی «سولز» Souls نقش‌آفرینی‌هایی بسیار متمایز محسوب می‌شوند. این‌که با ترس و لرز در سکوت بزنگاه یک دیولاخ در‌هم‌تنیده پی راه خروج بگردی، از یافتن یک سلاح یا زره‌ی زیبا که در نقطه‌ای کور پنهان شده به وجد بیایی، الگوهای مبارزه‌ی غولآخرهای شکنجه‌گر را از بر بشوی تا ضربات مهلک‌شان را دفع بکنی و یک استراتژی متفاوت به خرج بدهی تا انتقام داغ سوزانی را که پیش‌تر بر جبین‌ات نشانده‌اند بگیری، شواهد را کنار هم بگذاری تا داستان‌های حماسی در سوگ شخصیت‌هایی که قبلا در دنیای بازی نفس کشیده‌اند را از پرده بیرون کنی تا بتوانی این دنیا را بهتر بشناسی، امکانات انقلابی بخش آنلاین و خلاصه همگی مشخصه‌های این بازی، که بعضی آن را شاید به درستی پادشاه ژانر سیستم‌ها می‌دانند، در آن زمان عمیقا لذت‌بخش و شورانگیز بود. از دید شخصی، بالاتر از همه‌ی موارد بالا، سولز همان بازی‌ای است که مدرسه‌ی جنگ آن به من آموخت، که چطور راه بادیه‌ی بی‌خطر یک بازی مثل «فرقه‌ی اساسین» می‌تواند شیر جنگندگی آدمی را تبدیل به روباه بکند. می‌خواهم صاف و صادق باشم و حرف دل‌ام را بگویم. شاید، کسان دیگری این سیاهه را بخوانند که هنوز پیه‌ی سختی سولز را به تن‌شان نمالیده باشند. این برای ما نسل جوان گیمر است که بازی‌های آسان، روح چالش‌طلبی‌مان را کشته‌اند، شوق جبران شکست را در وجودمان خفه کرده‌اند و در فراخنای سایبان نازپرورانه‌شان، تاب و تحمل سیلی خوردن را از کف داده‌ایم و در مواجه با سختی به این فن گریزپایانه خو گرفته‌ایم: Alt+F4. من هم تا دو سه سال پیش در همین جرگه بودم تا این‌که با تن دادن به دشواری سولز یاد گرفتم، وصله‌ی ایزی پیزی را دیگر هرگز قبول نکنم و لذت بی‌نهایت چالش را با یک آسانی چرت و پرت طاق نزنم. هرکس که سولز را تجربه بکند، قول می‌دهم، که دیگر هیچ‌وقت آسان بودن چیزی را گدایی نخواهد کرد و همیشه به نبود چالش در بازی‌ها ایراد خواهد گرفت.

البته‌ این حرف‌ها برای کسانی که با سولز آشنا باشند وزن زیادی ندارد. انتشار پنج بازی از این مجموعه افیون سولز را عادی کرده و از شدت منگی و سرگشتگی دیوانه‌‌وارش کاسته است. خطر رنگ باختن بر اثر تکرار برای دارک سولز دوچندان است؛ چون علاوه‌بر گیم‌پلی، چارچوب داستانی هم برای طرفداران آن معرفه است. با در نظر گرفتن این موانع، در این مطلب می‌خواهیم بررسی بکنیم که آیا بازگشت میازاکی به سکان رهبری دارک سولز (که قبلا در قسمت اول این مجموعه تبحر عجیب خودش را در به صلابه کشیدن مخاطب اثبات کرده) و گنجینه‌ای از دستاوردهای فنی و هنری که وی و تیم‌اش از «بلادبورن» Bloodborne با خود به سوغات آوردند، توانسته دوز کافی را برای یک دنباله‌ی ماندگار و لبالب از لحظات شورانگیز فراهم بکند؟ با دنیای بازی در نقد و بررسی سومین قسمت از مجموعه‌ی دارک سولز همراه باشید.

مرثیه‌ی آتش و خاکستر

(لو رفتن جزیی داستان) از دارک سولز ۱ یادتان هست که گویین، ارباب نخست، که همراه بقیه‌ی خدایان با تکیه بر نیروی آتش به فرمانروایی اژدهایان پایان داد و عصر روشنایی را بنیان گذاشت، با ضعیف شدن غیرمنتظره‌ی آتش و بازگشت دنیا به عصر تاریکی، بسیار کوشید تا سایه‌ی مرگ را از روی تاج و تخت حکومت خود کنار بزند و در این مسیر از انجام هیچ کاری مضایقه نکرد. گویین سرانجام خودش را به آتش نخست خورانید و به همین دلیل ارباب سوخته (Lord of Cinder) لقب گرفت که باعث شد چند صباحی به عمر عصر روشنایی اضافه بشود و عصر تاریکی را به عقب بکشاند. دارک سولز ۳ به ما نشان می‌دهد که بعد از این اتفاق و همچنین بعد از حوادث شماره‌ی اول، سلسله‌ای از اربابان سوخته وجود داشته‌اند که به روش گویین برای حفظ آتش نخست گردن نهاده‌اند و خود را قربانی کرده‌اند تا عصر روشنایی تداوم داشته باشد. اما در یک برهه، ناگهان هیچ اربابی نیست که به داد آتش نخست برسد و حالا که این چرخه به خطر افتاده، ناقوسی به صدا در می‌آید که شما را از خاکستر زنده می‌کند تا برای روشن ماندن آتش نخست کاری بکنید. در ابتدا همین‌قدر به شما اطلاعات داده می‌شود که باید اربابان سوخته‌ی قبلی را که از گور برخاسته‌اند پیدا بکنید و آن‌ها را به تخت حکومت‌شان برگردانید ولی بعدا دلیل این‌کار را هم خواهید فهمید.

همچون گذشته، برگ برگ دفتر داستان بازی در مشخصات آیتم‌ها، اندک دیالوگ‌های شخصیت‌ها و شکل و قیافه‌ی محیط‌ها و دشمنان پنهان شده است و برای فهمیدن این‌که چه بلایی سر هر کسی آمده باید به این سرنخ‌ها توجه کنید. همیشه دلیل خوبی وجود دارد که چرا فلان دشمن را در بهمان منطقه می‌بینید یا چرا فلان غولآخر بازی قیافه‌اش این‌شکلی است. وقتی به مبارزه‌ی غولآخر Abyss Watchers (که به‌نظرم یکی از حماسی‌ترین و ماندگارترین مبارزات در سراسر مجموعه‌ی دارک سولز است) رسیدم، برای‌ام سوال شده بود که به چه دلیل این شوالیه‌ها دوست و دشمن نمی‌شناسند و حین مبارزه روی خودشان هم شمشیر می‌کشند. خواندن خط آخر توضیحات همراه زره‌ای مرتبط، که مدت‌ها بعد آن را یافتم، مرا به شکل لباس‌شان هدایت کرد که رگه‌هایی از خطوط سیاه روی شنل و کلاه آن نمایان بود. معلوم شد آن‌ها در دام همان چیزی که کمر به نابودی‌اش بسته بودند گرفتار شده‌اند. درحقیقت این نمک‌های گندیده که قسم خورده بودند جلوی دروازه‌های Abyss نگهبانی بدهند و برای نابودی هر لکه‌ای از دنیای تاریکی آخرین قطره‌ی خون‌شان را فدا کنند، حالا که در این راه شکست خورده و خودشان به این تاریکی دچار شده بودند، نمی‌توانستند سوگند خود را فراموش بکنند و برای همین به یکدیگر حمله می‌کردند. این شگرد داستان‌سرایی سولز که ماجراهای‌اش را فقط برای کسی نقل می‌کند که دنبال آن برود و همیشه هستند بازیکنانی که مبارزات نفس‌گیر و اکشن برق‌آسا سویی برای‌شان باقی نمی‌گذارد که حاشیه را ببینند و شاید تا پایان در لاک گیم‌پلی بمانند و چیز زیادی از داستان دستگیرشان نشود، در دارک سولز ۳ هم شدیدا مشهود است؛ ولی به این معنا نیست که بازی داستان خوبی برای گفتن ندارد. من فقط یک مثال ساده آوردم تا برای حرف‌ام دلیل داشته باشم ولی موضوع پیچیده‌تر از این حرف‌هاست. خلاصه اگر از یک داستان رازگونه که نیاز به کنار هم گذاشتن شواهد، تبادل نظر با بقیه و بررسی‌های موشکافانه دارد خوش‌تان می‌آید، به شما اطمینان می‌دهم که روایت دارک سولز ۳ را هم دوست خواهید داشت. برای هر شخصیت مرده یا زنده، اصل کاری یا سیاه‌لشکر، دست‌کم دو سه خط اطلاعات مفید وجود دارد. همچنین در طول بازی شخصیت‌های آشنا و ناآشنایی را ملاقات خواهید کرد که بسیاری خط داستانی مخصوص به خودشان را دارند و حتا می‌توانند در پایان‌بندی بازی سرنوشت‌ساز باشند.

پیکسل حاوی احساس

دنیای بزرگ دارک سولز۳ بسیار زیبا و غنی است. گرافیک خیال‌انگیز بازی آدم را حیران و مبهوت می‌کند. وقتی از طریق دهانه‌ی کوچکی از خاک و خل هوای مرده‌ی منطقه‌ی آرامگاه زیرزمینی خلاص شدم و چشمان‌ام به جمال معماری گاتیک شهر Irithyll روشن شد، به کلیسای بزرگی روبرو در انتها که زیر اشعه‌های لطیف ماه نقره‌فام نورباران می‌شد، به ساختمان‌های غول‌آسای Anor Londo در سمت چپ که سر به فلک کشیده بودند و از پشت مه غلیظ به‌سختی تشخیص داده می‌شدند؛ به آبی که به‌نرمی از زیر پل طویل شهر روان می‌شد و به گلوله‌های درخشان برف که خیابان‌ها را سفیدپوش کرده بودند، از این تغییر ناگهانی منظره شوکه شدم و یک کیف شگفت‌انگیزی کردم که قبلا این حس را از گرافیک بازی دیگری نگرفته بودم. اتمسفر دارک سولز ۳ کارکرد حسی مطلوبی دارد و برای همین گاهی به‌جای زیبایی، وحشتناک است. درست زیر همین شهر زیبا، یک منطقه‌ی زندان وجود دارد که پرسه زدن در محیط منحوس آن با ناله‌های دردناک و گوش‌خراش زندانیان مفلوک و قساوت کم‌نظیر زندان‌بانان یاغی داغ‌به‌دست‌اش می‌تواند خطر ابتلا به افسردگی را در صورت حضور طولانی‌مدت به دنبال داشته باشد.

هرچند طراحی ظاهری محیط‌های دارک سولز ۳ خیلی خوب است و این بازی از منظر هنری دل‌بری می‌کند، اما روی این محیط‌ها از نظر فنی به آن میزان که انتظار می‌رفت کار نشده است. این بزرگ‌ترین مشکل بنده با بازی است که اگرچه بی‌تردید خون تازه‌واردها را توی شیشه خواهد کرد، اما برای کسانی که سولز را بشناسند، دست طراحان محیط بازی خیلی راحت رو می‌شود و آن‌ها را بسیار کم با چیز تازه‌ای غافل‌گیر خواهد کرد. وقتی این حرف را می‌زنم دارم به Sen’s Fortress در دارک سولز ۱ می‌اندیشم که محیط‌اش بیشتر از دشمنان‌اش آدم را کلافه می‌کرد. چیزی مثل این در شماره‌ی سوم وجود ندارد. یادم نمی‌آید که هیچ‌جای بازی نگران بلاهای پنهان محیطی بوده باشم و تقریبا همیشه درگیری‌ام جنگ چشم توی چشم با ساکنان آن بوده است. شمشیر آخته‌ی دشمنی را پشت دیواری جاسازی کردن برای این‌که بازی‌کننده غافل‌گیر بشود حالا دیگر یک حقه‌ی بچه‌گانه است؛ بازی در این بخش‌ها محتاج ایده‌های جدید بیشتری بوده که شاید در این اندک زمان ساخت بازی به ذهن کسی نرسیده است. البته محیط‌ها پر از مکان‌های مخفی، دیوارهای دروغین و آیتم‌های مفید است که به حس کنجکاوی و ماجراجویی شما به نحو مطلوبی پاداش می‌دهد. چندین محوطه‌ی فرعی که اجباری در عبور کردن از آن‌ها نیست ولی این باعث نشده روی آن‌ها کم‌کاری بشود بلکه کاملا برعکس، جزو پیچیده‌ترین یا زیباترین مناطق بازی به حساب می‌آیند. منقطه‌ای که طراحی عجیب آن به روایت بازی ربط مستقیم دارد و فکر آن مثل خوره به جان‌تان می‌افتد، منقطه‌ای که در آن به یکی از سرسخت‌ترین و جذاب‌ترین غولآخرها برخورد می‌کنید، منطقه‌ای که بشود کاراکتر خود را از نو ارتقا بدهید و جاهای دیگری که همگی محیط‌های جانبی و پنهان بازی هستند و دسترسی به آن‌ها هم ساده نخواهد بود.

یک مسئله‌ی غیرعادی که به طراحی محیط‌ها ربط دارد تعداد بونفایرهای بازی است. در دارک سولز بونفایر یعنی قرص مسکن. یعنی بعد از یک سلسله نبرد دشوار، جانی دوباره به جسه‌ی از رمق‌افتاده بخشیدن. دارک سولز ۳ با زیاده‌روی در تعداد بونفایرها نقش این داروی شفابخش را کم‌رنگ کرده است. یک مثال خوب برای این مسأله بونفایر Crucifixion Woods است که باتوجه به موقعیت بونفایر قبلی، کاملا بی‌مورد و اضافی است و جز لطمه‌زدن به سختی بازی دلیل دیگری برای وجود آن پیدا نمی‌شود.

وحشی اما آسان‌گیر

در دارک سولز ۳ دشمنان خشن‌تر و وحشی‌تر از قسمت‌های پیشین شده‌اند. تعداد بسیار کمی از آن‌ها اهل مدارا و تعلل هستند و با نهایت توان بی‌وقفه تیغه‌هاشان را در شکم شما فرو می‌کنند. مبارزات سریع و خونین است و می‌طلبد که شما هم متقابلا کمتر پشت سپر خود قایم بشوید و بیشتر به فکر ضربه زدن باشید. بعضی مثل شوالیه‌های گویین یا هیولاهای صندوقچه‌ای تکرار شده‌اند ولی اکثر دشمنان جدید هستند. به حرکات قبلی یعنی دفاع، جاخالی دادن، دفع و جواب (parry-reposte) و حمله از پشت (backstab)، مجموعه‌ای از فنون جدید با انیمیشن‌های جذاب به نام مهارت سلاح (weapon skill) اضافه شده که برای هر اسلحه مخصوص است. انرژی سومی به دارک سولز اضافه شده به اسم امتیاز تمرکز (Focus Point) که نوار آبی‌رنگ آن را بین نوار سلامتی و استقامت مشاهده می‌کنید و معادل نوار جادو در بازی‌های دیگر است و موقع اجرای مهارت سلاح هم استفاده خواهد شد. با این مولفه‌ی جدید قابل ارتقا (با افزایش Attunement ارتقا می‌یابد)، کسانی که به جادو جمبل متکی هستند حالا اجبارا باید تعدادی از فلاسک‌های استوس خود را برای پر کردن جادو تدارک ببینند که استفاده از آن حین مبارزه با غولآخرها خودش دغدغه‌ی دیگری است؛ ولی با حذف محدودیت استفاده از اسپل، دیگر مثل قبل نیست که اوایل بازی تعداد جادوهاتان چنان کم باشد که خیلی سخت تا بوفایر بعدی کفایت کند. از این منظر بازی توازن بیشتری پیدا کرده است.

دارک سولز ۳ نزدیک به بیست غولآخر دارد که برخلاف بلادبورن تعداد کمی از آن‌ها فرعی و انتخابی هستند و اغلب در مسیر داستان اصلی قرار گرفته‌اند. بیشتر این نبردها دو مرحله‌ای هستند و در فاز دوم مبارزه باید با یک حریف قدرتر و عصبانی بجنگید. بعضی از این مبارزه‌ها مانند موردی که در بالا اشاره شد، چه از نظر سبک مبارزه چه از نظر طراحی ظاهری جزو ماندگارترین غولآخرهای مجموعه‌ی ارواح محسوب می‌شوند؛ درعوض غولآخرهایی مثل Oceiros یا Wolnir اصلا معلوم نیست در طول مبارزه دارند چه غلطی می‌کنند و ضربات‌شان خوب طراحی نشده و ثمره‌ای ندارد. البته یادمان باشد که در دو دارک سولز قبلی هم از این دست غولآخرهای آبکی وجود داشته است.

برای عینیت بخشیدن به حرف‌هایی که در ادامه خواهم گفت یک مثال دیگر می‌آورم؛ یکی از غولآخرهای دارک سولز ۳ طوری است که فقط با سلاح خاصی می‌توانید به او ضربه‌ی زیادی وارد کنید و بدون استفاده از آن، مبارزه خیلی سخت و طاقت‌فرسا می‌شود. اگر یادتان باشد سناریویی شبیه به این را در دارک سولز ۲ هم دیده بودیم؛ زمانی‌که «وندریک» به آیتم خاصی آلرژی داشت و هرچه تعداد بیشتری از آن آیتم با خودتان حمل می‌کردید، پادشاه زخم‌های عمیق‌تری برمی‌داشت؛ البته یافتن این آیتم‌ها ساده نبود و حتا یکی دست غولآخر دیگری بود که می‌توانست از وندریک سخت‌تر هم باشد. دارک سولز ۳ اصرار دارد که به این فرمول دیرینه (شرایط لازم برای مبارزه با Four Kings را به یاد بیاورید) وفادار نباشد و مبارزات‌اش را سرراست بکند؛ عوض این‌که این شمشیر معجزه‌آسا را درجایی پنهان بکند، آن را درست در محوطه‌ی غولآخر گذاشته و حتا روی زمین هم دستورالعمل‌های لازم را یادداشت کرده است. غولآخرهای دارک سولز ۳ دست‌کم در بازی اول چندان سخت نیستند و شکست دادن آن‌ها به نقشه‌ریزی خاص و دقیقی نیاز ندارد. من بیشتر از یک‌چهارم‌شان را در مواجه نخست کشتم و با بقیه هم بیشتر از چهار پنج دفعه سرشاخ نشدم درحالی که فقط برای مبارزه با Sulyvahn یار کمکی داشتم و بقیه را تنها شکست دادم. این کمبود چالش برای بازی‌کنندگان قدیمی متاسفانه باعث می‌شود تا آمده گرم بشوید نصف غولآخرها را زده باشید و تا پایان داستان چیز زیادی پیش روی‌تان نباشد؛ چنین موضوعی برای طرفداران قدیمی، برای آن‌ها که در ذهن‌شان از سولز یک دیوار بلند سفت و سخت ساخته‌اند که باید آن‌قدر مشت‌های آماسیده‌شان را به آن بکوبند تا بالاخره فروبریزد، نمی‌تواند خبر خوبی باشد. با این حال طراحی بسیار قوی دو سه غولآخر اصلی و جانبی در انتهای بازی، باعث می‌شود لحظه‌ای که دارک سولز ۳ را تمام می‌کنید، مجموعا از مبارزه‌هایی که در طول بازی انجام داده‌اید احساس رضایت داشته باشید.

توضیحات بخش آنلاین (نویسنده: حامد محمدپور)

بخش چندنفره‌ی دارک سولز ۳ مانند قسمت‌های قبلی است با کمی جوهره‌‌ی بلادبورنی که باعث تغییرات کوچکی در آن شده است. بخش چند نفره همچنان جذابیت گذشته‌اش را حفظ کرده و یکی از لذت‌بخش‌ترین بخش‌های بازی به حساب می‌آید. امکان بازی در حالت همکاری چندنفره تا ۴ نفر، باعث شده تا رد کردن مراحل سخت بازی با همکاری دوستان و بازی‌کننده‌های دیگر لذت‌بخش و البته آسان‌تر شود. یکی از جذاب‌ترین ویژگی‌هایی که این بخش به نوع بازی کردن شما اضافه می‌کند، این است که بازی‌کننده‌های آنلاین به هم‌‌دیگر برای کشف مراحل و مکان‌های مخفی کمک کرده و تجربیات‌شان را برای بهتر بازی کردن در اختیار هم قرار می‌دهند. هرچند وجود یک همراه در بازی باعث آسان‌تر شدن بازی می‌شود؛ اما ساختار بازی به شکلی است که دشمنان در این حالت کمی جان‌سخت‌تر شده و بازی‌کننده‌ای که برای کمک می‌آید از بسته‌ی سلامتی کمتر و قدرت کمتری نسبت به حالت اصلی خود برخوردار است. با این مزیت که با کشتن هر دشمنی مقدار سول‌ها کاملا برابر در اختیار همگی بازیکنان قرار می‌گیرد و حتی در صورت کشته شدن، سول‌های دریافتی مانند بازی آفلاین از دست نمی‌رود. البته به غیر از غولآخرهای اصلی که نصف سول‌های این مبارزه را به بازیکن همراه می‌دهد. این سیستم مناسب، ارزش همکاری را دوچندان می‌کند و باعث می‌شود کسانی که به دنبال کسب سول‌های بیشتر هستند بیشتر به همکاری و کمک کردن به دیگر بازی‌کننده‌ها ترغیب شوند.

همچنین در هنگام همکاری، هر لحظه این امکان هست که یک بازی‌کننده‌ی دیگر وارد دنیای شما شود و به شما حمله کند. حتی اگر از سیستم رمز برای بازی کردن با دوستان خود استفاده کنید باز هم احتمال حمله‌ی یک «مهاجم» به دنیای شما وجود دارد. به مرور با ارتقای توانایی، مبارزه با مهاجمان به یکی از لذت‌بخش‌ترین بخش‌های بازی تبدیل می‌شود و با پیش‌روی در بازی ما خود نیز مشتاق حضور به عنوان یک مهاجم در دنیای دیگران خواهیم بود؛ چون با آسان‌تر شدن بازی مبارزه با گیمرها با سطح توانایی‌های مختلف چالش‌های سخت و لذت‌بخشی پیش روی ما می‌گذارد. چندین کاوننت متفاوت برای شناسایی و تشخیص هدف مورد نظر همراهان در بازی قرار داده شده که خیلی به ندرت به کار می‌آیند و اکثرا با تفاوت رنگ‌هایی که در علامت‌گذاری بر روی زمین دیده می‌شود می‌توان نوع کلاس کاوننت بازی‌کننده‌ی مورد نظر را تشخیص داد. به لطف سرورهای خوب بازی، اتصال میان بازیکن‌ها در کمترین زمان ممکن انجام می‌شود. با این حال لذت سختی بی‌حد کشتن بعضی از غولآخرهای سخت بازی و پیروزی بر آن‌ها در حالت آفلاین مزه و لذت فراوانی دارد که قابل قیاس با مبارزه‌ی چندنفره با آن‌ها نیست.

جمع‌بندی

هرکسی از هر بازی یک‌سری انتظارات دارد که آن‌ها را اولیت‌بندی هم کرده است. اگر اولویت‌های شما از دارک سولز یک داستان تکان دهنده، مبارزات نفس‌گیر یا محیط‌هایی ظالمانه که پر از غافل‌گیری باشد و برای قدم پیش نهادن دایما شک و تردید را در گوشتان زمزمه کند، دارک سولز ۳ نمی‌تواند انتظارات شما را مثل گذشته‌اش برآورده کند. با این حال بخش چندنفره‌ی بازی همچنان هیجان‌انگیز است، طراحی هنری محیط‌ها آدم را هاج و واج می‌کند، دشمنان طراحی بهتری دارند و بعضی مکانیک‌ها بهتر شده و تعادل بیشتری پیدا کرده است که به همراه موسیقی بسیار خوب، باعث می‌شود دارک سولز ۳ را به همه پیشنهاد بکنیم.