شکوفایی پدیده‌ی جمع‌آوری کمک هزینه جمعی برای تهیه‌ی آثار هنری در دهه‌ی ۲۰۱۰ به بسیاری از مؤلف‌های مستقل و طرفداران سبک‌های خاص کمک کرد تا آثار متفاوت خود را داشته باشند، عناوینی که لزوماً در راستای ذائقه‌ی بازارهای عامّه‌پسند حرکت نمی‌کنند و می‌توانند به گنجینه‌ی هنر ویدئوگیم بی‌افزایند. «فِیل‌بِتر گیمز» (Failbetter Games) از جمله‌ی استودیوهای مستقلی است که در پروژه‌های خود از موهبتِ حمایت طرفداران بهره برده است و پس از پروژه‌ی «دریای بی‌خورشید» (Sunless Sea) (2015)، که با جمع آوری کمک هزینه در کیک استارتر توسعه یافت، جدیدترین پروژه‌ی خود را نیز با حمایت طرفدارانش ساخته و منتشر کرده است. «آسمان بی‌خورشید» (Sunless Skies) با الهام از سبک «رمان‌های چرخ‌اختری» (Planetary romance)، داستان‌های علمی-تخیلی قرن بیستمی و وحشت اسرارآمیز گاتیک (Gothic)، سفربا لوکوموتیو فضاپیما را با حال‌وهوای معمول آثار خود، یعنی فضای بریتانیایی، تلفیق کرده است و همان حس‌وحال خاص و متفاوتی را به وجود آورده که از بازی‌های مستقل انتظار داریم. در ادامه با آخرین مقالات بازی و نقد و بررسی بازی Sunless Skies با دنیای بازی همراه شوید.

این نقد پس از ۴۸ ساعت تجربه‌ی بازی روی پلتفرم PC نوشته شده است.

لکمتیو فضایی و رمان تعاملی

بازی Sunless Skies حاصل تلفیق دو سبک گیم‌پلی است: کاوش با لکمتیو فضاپیما در فضایی دوبعدی (با نقطه‌ی دید از بالا به پایین)، و پیش بردن رمانی تعاملی با حال و هوای بریتانیای ویکتریایی از طریق انتخاب نوشته‌ها.

داستان از این قرار است که در روز چهاردهم مارس سال ۱۹۰۵ شما در نقش یکی از خدمه‌های لکمتیو فضاپیمایی با نام «اُرفین» (Orphean)، پس از مأموریت اخیرتان در قلمرو مردگان، یعنی «بلو کینگدم» (The Blue Kingdom)، وظیفه دارید که لکمتیو خود را به مقصد بعدی، یعنی شهر «نیو وینچستر» (New Winchester) در قلمرو «ریچ» (The Reach)، برسانید. اما در بین راه متوجه حال وخیم فرمانده‌ی خود، کاپیتان ویتلاک (Captain Amelia Charity Whitlock) می‌شوید و کمی بعد از گفتگو با او خبردار می‌شوید که او از دنیا رفته است. پس از او، حال این شمایید که باید فرماندهی ارفین را بر عهده بگیرید.

پی سی گیمینگ (PC Gaming) — از میان گزینه‌های پرشماری می‌توانید انتخاب کنید که چگونه شما را صدا بزنند.

در Sunless Skies به روال معمول بازی‌های نقش آفرینی می‌توانید شخصیت مورد نظر خود را بسازید. البته از نظر گرافیکی انتخاب‌های چندانی در دست ندارید و در نهایت صرفاً می‌توانید یک نیمرخ سیه‌نما یا سیلوئت از بالاتنه‌ی شخصیت خود بسازید. همچنین می‌توانید پیشینه و گرایش‌های شخصیت خود را انتخاب کنید که این انتخاب‌ها، با توجه به جنبه‌های شخصیتی کارکترتان، بر مقادیر چهار متغیر اصلی گیم‌پلی (پارامترهای iron، Mirrors، hearts، Veils) تأثیر می‌گذارند. همچنین، از میان سه هدف اصلی ثروت، شهرت و حقیقت یکی را می‌توانید انتخاب کنید، که در واقع این هدف اصلی‌تان در بازی خواهد بود. در کل، پارامترهای بازی Sunless Skies آن قدر زیاد نیستند که شما را گیج کنند، امّا به هر حال برای خو گرفتن با فضای بازی نیاز است که مدتی در آن وقت بگذرانید.

قصه‌های خواندنی

اگر چه در آغاز بازی یک هدف اصلی انتخاب خواهید کرد اما در عمل چیزی به عنوان خط اصلی داستان وجود ندارد و به روال معمول اکثر بازی‌ها، تفکیکی میان خط اصلی و فرعی داستان در بازی حس نمی‌شود. در واقع، در Sunless Skies داستان‌هایی را موازی با هم پیش خواهید برد که ترتیب مواجهه با آنها تصادفی است و کمابیش همه‌ی مأمویت‌ها و داستان‌ها اهمیت، یا بهتر است بگوییم کیفیت، یکسانی دارند. در واقع، حتی کوچکترین قطعات، مثلاً تجربه‌ی مواجهه با یک فضاپیمای متروکه در فضا یا رسیدن به یک ایستگاه جدید، آن قدر از نظر ادبی جذاب نوشته شده است که بازیکن احتمالاً بیشتر آن را جزئی از خط اصلی یک رمان یا تجربه‌ی ادبی می‌بیند تا داستانی فرعی. به گمانم این یک نکته‌ی بسیار مثبت در Sunless Skies و شاید مهمترین و شاخص‌ترین ویژگی این بازی است که باعث شده روایت بازی Sunless Skies شکلی ادبی-تعاملی به خود بگیرد و از حالت خطی-سینمایی درآید. در واقع، اگر بخواهم فرم و محتوای داستان Sunless Skies را در یک عبارت کوتاه خلاصه کنم باید عبارتی مثل «رمان تعاملی» انتخاب کنم. و از همین الآن بگویم که این بازی برای طرفداران خاص (یا cult، آن گونه که معروف است) ساخته شده است، کسانی که عاشق خواندن رمان‌های تخیلی هستند و از وقت گذاشتن برای خواندن داستان‌های ادبی لذت می‌برند. یعنی اولاً، اگر حوصله‌ی خواندن رمان ندارید، و دوماً، خواندن متن ادبی انگلیسی با واژه‌های خاصش برای‌تان خیلی دشوار است، شاید با بخش عمده‌ای از این بازی نتوانید ارتباط برقرار کنید. اما اگر عاشق خواندن این گونه رمان‌ها هستید Sunless Skies می‌تواند تجربه‌ی متفاوت و جذابِ زندگیِ چند ده ساعته با رمانی تعاملی را برای‌تان به ارمغان بی‌آورد.

کلاه سیلندری و پوتین

یکی از اصلی‌ترین وظایف شما در Sunless Skies کسب درآمد است. شما برای کاوش در فضا در وهله‌ی اول نیاز به سوخت برای لکمتیو و آذوقه برای کارکنان دارید و برای داشتن اینها باید پول داشته باشید. در Sunless Skies از چند راه می‌توان کسب درآمد کرد که رایج‌ترین آنها انجام مأموریت‌های فروش کالا موسوم به «پراسپکت» (Prospect) است که در بازار ایستگاه‌های اصلی هر نقشه (که در مرکز نقشه قرار دارند) می‌توانید سفارش‌ها آنها را بگیرید. انجام مأموریت‌های مختلف، خرید کالا در ایستگاه‌های فرعی و فروش آنها در ایستگاه اصلی، و کاوش در گوشه و کنار فضا و جمع کردن آیتم، راه‌های دیگر کسب درآمد در Sunless Skies است. همچنین با گزارش اطلاعات از ایستگاه‌های مختلف به افراد مختلف و رقیب، از جمله «تَکِتی‌ها» (Tacketies) و اعضاء «ویندْورْد کامپَنی» (Windward Company)، نیز می‌توان کسب درآمد کرد. منطقه‌ی ریچ شاهد درگیری بین این دو جناح قدرت است، تَکِتی‌های چپ که نماینده‌ی انقلابی‌های چکمه‌پوشِ مخالف حکومت مرکزی هستند، و گروه راست و محافظه‌کار ویندْورْد کامپَنی، که نجیب‌زاده‌های متمول و کلاه‌سیلندری‌به‌سر را نمایندگی می‌کند. اطلاعات در فضا ارزشمند است و شما به ازای اطلاعاتی که می‌دهید پول یا چیزهای ارزشمند دیگر دریافت خواهید کرد و اگر این اطلاعات را فقط به یکی از جناح‌های قدرت بدهید تعادل قوا در ریچ به هم می‌خورد.

در کل، روند کسب درآمد در Sunless Skies آن قدر جذاب است که بتواند ده‌ها ساعت سرگرم‌تان کند، اما خلاءهایی هم حس می‌شود. به عنوان مثال، در نقشه‌ی ریچ، اگر چه اقدامات شما می‌تواند تعادل قوا در این منطقه را تغییر دهد طوری که این تغییرات را در خبرها و کمابیش در نقشه مشاهده کنید، اما شاید نتیجه‌ی طرفداری تمام و کمال از یک گروه بخصوص آن گونه که انتظار داشته باشید پربازده نباشد. در واقع، انتظار داشتم با حمایت از یک گروه امکاناتی مثل نیروهای کمکی در مبارزات یا چیزی شبیه این نصیبم شود اما این طور نبود. حدس می‌زنم وجود بخش مبارزات گروهی و پشتیبانی در Sunless Skies می‌توانست خیلی لذت‌بخش باشد اما از این ظرفیت استفاده نشده است.

در Sunless Skies تنها هستید و صرفاً باید روی خودتان و امکانات لکمتیوتان حساب کنید. در طول بازی می‌توانید لکمتیو خود را ارتقاء دهید، با افزودن امکانات جانبی یا خرید لکمتیو جدید. تنها در ایستگاه‌های اصلی و برخی ایستگاه‌های خاص می‌توان لکمتیوهای جدید خرید. شاید مجموعاً در Sunless Skies در حدود ده لکمتیو متمایز وجود داشته باشد. دوست داشتم لکمتیوهای جدید قابلیت‌های بیشتری داشته باشند، مثلاً اضافه‌شدن قابلیت‌های حرکتی، یا قابلیت‌هایی مثل Rush که برخی از لکمتیوهای دشمن از آن برخوردار هستند اما خود بازیکن از این قابلیت تهاجمی جذاب بی‌نصیب است. در کل، می‌توان گفت بخش گیم‌پلی مربوط به لکومتیو به قدر بخش مربوط به رمان تعاملی پرورده نیست و می‌شد با افزایش آیتم‌های ارتقاءدهی و شخصی‌سازی عنصر نقش‌آفرینی و اکشن این بخش از گیم‌پلی را غنی‌تر و آن را جذاب‌تر کرد. با این حال، مبارزات فضایی با لکمتیو همچنان جذاب است و می‌تواند کلی سرگرم‌تان کند.

تاس بی‌انداز

بخش عمده‌ای از ساختار گیم‌پلی بازی Sunless Skies، هم گیم‌پلی مربوط به راندن لکمتیو در فضا و هم گیم‌پلی مربوط به رمان تعاملی، بر پایه‌ی تصادف یا شانس شکل گرفته است. با افزایش سطح یا لوِل می‌توانید چهار پارامتر iron، Mirrors، hearts و Veils را افزایش دهید که افزایش هر یک از این پارامترها میزان شانس موفقیت‌تان در بخش‌های بخصوصی از کاوش‌ها، قدرت قانع‌سازی و دسترسی و کسب آیتم‌ها را افزایش می‌دهد. افزون بر این، محل قرارگیری مکان‌ها در چهار نقشه‌ی بازی، تا زمانی که ابر نقشه کنار نرود، قابل تشخیص نیستند و کاملاً به شکل تصادفی چیده می‌شوند. یعنی ممکن است «پُرت اِیوان» (Port Avon) برای یک بازیکن در جنوب غربی نیو وینچستر ظاهر شود، اما برای بازیکن دیگر در جنوب شرقی. این چینش تصادفی در مورد چینش دشمنان و آیتم‌های دیگر هم صادق است. بنابراین می‌توان گفت هر بازیکن در Sunless Skies تجربه‌ای منحصر به فرد خواهد داشت.

بزرگ‌مشکلاتِ کوچک

گیم‌پلی بازی Sunless Skies گرفتار برخی مشکلات ریز است که می‌توانند تجربه‌ی بازی را تحت تأثیر قرار دهند، مشکلاتی که به سادگی قابل حل هستند. یکی از اصلی‌ترین مسائلی که با آن مواجه شدم مشکل فقدان مینی‌مپ بود. به علت نبود مینی‌مپ حین راندن لکمتیو مجبور بودم برای پیدا کردن راه درست هر چند ثانیه یک بار استاپ کنم، مپ اصلی را باز کنم و دوباره به راهم ادامه دهم. حتی هر از چند گاه پس از بستن نقشه با یک باگ عجیب مواجه می‌شدم، طوری که بعد از بسته شدن مپ، بازی قفل می‌کرد و با یک ترفند عجیب (باز کردن یک تب دیگر) قفل آن باز می‌شد! این مشکل بر تجربه‌ی گیم‌پلی چند ده ساعته‌ی Sunless Skies تأثیر فراوانی دارد و احتمالاً بازیکن را مجبور می‌کند که چند ساعت از وقت خود را صرفاً صرف باز و بسته کردن نقشه کند.

مشکل بعدی سیستم ذخیره‌ی بازی است. بازی تنها وقتی ذخیره می‌شود که قطار در یک ایستگاه پهلو گرفته باشد. با نابودی لکمتیو بازی ذخیره نمی‌شود، بنابراین پس از مرگ می‌توان از بازی خارج شد و دوباره از سیوِ آخر بازی را شروع کرد. بارها از این ترفند استفاده کردم و این شکل بازی مرا یاد ترفندهایم در بازی‌های قدیمی انداخت. این باعث می‌شود مرگ در Sunless Skies آن قدر ترسناک نباشد (که یکی از اهداف اصلی بازی است) و البته این به معنی این نیست که نابودی قطار فضایی بدون هزینه است. فاصله‌ی زیاد بین محل‌های ذخیره می‌تواند باعث شود کلی از اندوخته‌تان از بین برود و، البته، عادت امروزی به ذخیره‌سازی‌های لحظه‌به‌لحظه را ترک کنید. به هر حال، اگر بازی هنگام مرگ ذخیره می‌شد تجربه‌ی ترسناک و بی‌رحمِ کاوش در فضای بی‌خورشید می‌توانست لمس‌پذیرتر باشد.

تنهایی و وحشت گاتیک

وحشت عنصر اصلی بازی Sunless Skies است. شما طی سفرهای فضایی‌تان علاوه بر کنترل سوخت، آذوقه و محافظت از لکمتیو (صدمه‌ی فیزیکی و فشار روی سلاح به لکمتیوتان آسیب خواهد زد)، بایستی وحشت خدمه و خودتان در فضا را نیز کنترل کنید. حضور طولانی‌مدت در فضا نوار «وحشت» (Terror) را به تدریج افزایش دهد. حضور در نقاط خاصی از نقشه می‌تواند سرعت وحشت را حتی بیشتر کند. افزایش وحشت با مسائلی مثل کابوس‌های شبانه، اختلال در کار خدمه و از دست رفتن منابع همراه خواهد بود.

در Sunless Skies با حضور طولانی‌مدت در فضا تنهایی را حس خواهید کرد. فضای تاریک «ایلی‌یوتریا»‌ (Eleutheria) با حس تعلیق برآمده از آن قطعه‌ی اتمسفریک فوق‌العاده، فضای ساکت بلو کینگدم و موسیقی آسمانی و بدشگومش، خوشحالی حاصل از یافتن «لَنگ‌لی هال» (Langley Hall) و فضای پذیرا و دلپذیرش در سیاهیِ فضای بی‌خورشید، گفت‌وگو با قدیمی‌ترین زندانی زندان عظیم «پیرانسی» (Piranesi)، که قرن‌ها زندانی است، و فلوت‌نوازی او، حس خاصی از جنس تنهایی است. اضطراب تمام شدن آذوقه و تلف شدن کارکنان، تمام شدن سوخت و گیر افتادن همیشگی در فضا هنگام کاوش در قلمروهای ناشناخته، دشمنان عجیب و غریبی که دنبال‌تان می‌کنند و ترجیح می‌دهید با آنها در نیافتید، چرخ‌دنده‌های عظیمِ ساعت غول پیکر «خورشید ساعتی» (Clockwork Sun)، حسی از جنس وحشت گاتیک است. این حس تنهایی و این حس وحشت خوب کنار هم آمده‌اند، و خبر از تولد چیزی می‌دهند، تولد صنعتی شدن: دود کارخانه‌ها در فضا می‌پیچد، چرخ‌دنده‌های عظیم می‌چرخند و صدای حرکت قطار دائماً در گوش‌تان می‌پیچد. کار همه چیز است: بدهکاران با بیگاری در کارجهانِ «برَبازن وُرک‌وُرلد» (Brabazon Workworld) از بدهی‌های خود رهایی می‌یابند. «اَلبی‌ین» (Albion) مدرن می‌شود، و جهان معلق و ترحّم‌انگیز: «این چه چیزی است؟ پاره‌های ترحّم‌انگیزِ تابوت‌های برهوت و رهاشده.»

فضای بی‌خورشید

Sunless Skies بازی خوبی است، بیشتر برای کسانی که می‌خواهند رمان بخوانند تا عاشقان اکشن. تجربه‌ی بسیار خاصی در آن خواهید داشت اما خالی از مشکل هم نیست (پایین‌تر به همه‌ی آنها اشاره کرده‌ام). اگر برای خواندن رمانی عالی وقت دارید و تجربه‌ی کاوش در فضایی معلّق با وحشت گاتیک و حال و هوای بریتانیای ویکتریایی را می‌پسندید، تجربه‌ی این بازی را به شما توصیه می‌کنم.

Resolution

Platform: Microsoft Windows – Score: 8 out of 10

Sunless Skies is a good game. More for those who like to read novels, But this game has a technical problem as well. If you have time to read a great novel, I recommend this game to you.

(نقدی که مطالعه کردید، نسخه‌ی منتقدین بازی Sunless Skies بود که توسط ناشر آن یعنی Failbetter Games برای دنیای بازی ارسال شده است.)