نقد بازی DayZ

یک سوم ابتدایی دهه‌ی ۲۰۱۰ میلادی، هنوز خبری از رشد و همه‌گیری سرطان‌گونه‌ی عناوین آنلاین نبود. روزهایی بدون «فورتنایت» که یک ماد آنلاین خلاقانه‌ برای ARMA سروصدای زیادی به پا کرد. تا جایی که استودیوی Bohemia Interactive شخص خالق ماد را به استخدام درآورد و طی سال ۲۰۱۲ اولین اقدامات جهت تبدیل این ماد محبوب، به اثری مستقل انجام شد. اقداماتی که به خلق DayZ انجامید و مفاهیم مستقل «بقا» را با ویژگی‌های آنلاین ترکیب کرد و تجربه‌ای اعتیادآور را برای دوست‌داران ژانر نو ظهور پدید آورد. پس از پنج سال که بازی در فاز «دسترسی زود هنگام» (Early Access) به سر می‌برد، سرانجام در دسامبر ۲۰۱۸ برای رایانه‌های شخصی عرضه شد و حالا با گذشت چند ماه، نسخه‌های کنسولی در دسترس است. با نقد بازی DayZ و جدیدترین مقالات بازی همراه دنیای بازی باشید.

پیش از پاسخ به این سوال در متن که آیا انتظار چندین ساله برای تجربه‌ی نسخه‌ی کنسولی DayZ ارزشش را داشته یا خیر، باید میزان علاقه‌ی مخاطب به ژانر سنجیده شود. اگر با مفهوم تلاش برای بقا (Survival) به عنوان یک سبک در بازی‌های ویدیویی، از پیش آشنایی دارید و از آن لذت می‌برید، حالا می‌توان در مورد سطح کیفی DayZ بحث کرد. اگر تنها اتکا به المان‌های وابسته به زنده‌ ماندن در یک بازی رایانه‌ای برای شما جذابیت چندانی ندارد و به نظرتان حوصله سربر است، DayZ برای شما ساخته نشده. اثری که می‌توان آن را به صورت اول یا سوم شخص در فضایی جهان‌باز و پهناور تجربه کرد و در این بین علاوه بر مبارزه با زامبی‌ها و درگیری احتمالی با دیگر بازیکنان، با گرسنگی و تشنگی هم دست و پنجه نرم کرد و زنده ماند. این نقد با تجربه‌ی ۱۵ ساعته‌ی بازی و تماشای استریم‌ها نوشته شده است.

زنده بمان!

اگر به فصل افتتاحیه‌ی مرسوم در بازی‌های مدرن عادت کرده‌اید، شروع DayZ برای شما بسیار غریب خواهد بود. در بدو ورود به بازی، یک کلیپ آموزشی در دسترس قرار می‌گیرد. ویدیویی که قصد دارد ایده‌ی کلی بازی را به مخاطبان جدیدش معرفی کند، اما در این راه تا حد زیادی ناموفق ظاهر شده. هیچ داستانی برای روایت سنتی وجود ندارد و توضیح خاصی از بستر پیش‌ فرض ارائه نمی‌شود. مطابق آنچه که DayZ بر بازی‌های پس از خود تاثیر گذاشته، روایت‌گر در بازی خود شما خواهید بود. خودتان سکانس‌هایی را خلق خواهید کرد که متکی بر خرده روایت‌هایی دنبال می‌شود که کارگردانی‌اش نیز برعهده‌ی خودتان است.

وقتی سفر در جهان پنهاور DayZ آغاز می‌شود، آن‌جا است که خواهید فهمید مبارزه برای رفع نیازهای اولیه‌ی انسانی تنها بخشی از چالش بازی است‌

بازی در ابتدا کنترل تمام و کمال شخصیتی را در وسط ناکجاآباد به مخاطب می‌سپارد. رویکردی که توضیح خواهیم داد که چگونه همچو شمشیر دو لبه عمل کرده است. اتخاذ این تصمیم ممکن است شما را در تجربه‌ی DayZ غرق کند. در این صورت سازنده تصمیمی درست را مبنی بر واگذاری آموزش بر تجربه‌ی بازیکن گرفته است. این سیستم باعث خواهد شد تا اهداف بعدی توسعه‌دهنده که واگذاری روایت بر عهده بازیکن نیز هست را هم محقق کند. تصور کنید که در فضایی جهان‌باز و وسیع، تنها با همراه داشتن چند آیتم ضروری برای بقا رها شده‌اید. خیلی زود از نشانه‌گرهای کنار صفحه خواهید فهمید که برای زنده ماندن باید فاکتورهای حیاتی را مد نظر داشت. پس توجه به دمای بدتان مهم است، و البته یافتن غذا و آب. این‌جا است که سفر برای بقا آغاز می‌شود. سفری که نمی‌دانید در انتها به چه مقصدی ختم خواهد شد، اما اجبار رفع نیازها به شکل ناخودآگاه به سوی ساختمانی در دوردست هدایت‌تان می‌کند.

وقتی سفر در جهان پنهاور DayZ آغاز می‌شود، آن‌جا است که خواهید فهمید مبارزه برای رفع نیازهای اولیه‌ی انسانی تنها بخشی از چالش بازی است‌. جهان DayZ بی‌رحم طراحی شده و پر است از زامبی‌هایی که هر کدام به تنهایی می‌توانند کام‌تان را تلخ کنند. و البته بازیکنان حاضر در سرور مشترک که نمی‌دانید در برخورد با شما چه رفتاری از خود نشان خواهند داد. همه‌ی این موارد را مد نظر داشته باشید که ممکن است در هر دست بازی، سناریویی متفاوت را رقم بزنند. رویکرد سازنده برای جلوگیری از دیکته‌ی تجربه‌ی بازی به مخاطب، راه‌های متفاوتی را برای دست‌یابی به گیم‌پلی برآیندی هموار ساخته که اگر به درستی در جریان آن قرار بگیرید و آن را درک کنید، نه تنها از DayZ بلکه از فلسفه‌ی پشت تمام عناوین این ژانر لذت خواهید برد. عناصری که استودیوی Rare هم با الگوبرداری درست از آن‌ها، تجربه‌ی متفاوتی را با «دریای دزدان»اش برای علاقه‌مندان به ارمغان آورد. جادویی که دست‌یابی به آن گرچه سخت است، اما مرز بین بازی تک‌نفره و چندنفره را با «جهان‌های اشتراکی» (Shared World) کم‌رنگ کرده و روز به روز به محبوبیتش افزوده می‌شود.

اما لبه‌ی دیگر شمشیر که از آن صحبت شد، وابسته به همان آموزش‌های کم بازی است. شاید این مورد در ترکیب با اتمسفر گیرای محیط و حس بقا، حس درگیری با بازی را افزایش دهد؛ اما می‌تواند موجب رنجش مخاطب کم حوصله‌تر نیز بشود. به هر حال رها شدن در دنیایی کم نام و نشان، با کم‌ترین امکانات و کم‌ترین آموزش‌ها، چیزی نیست که باب میل بسیاری از بازیکنان امروزی، مخصوصا مخاطبان کنسولی باشد. در این صورت نه تنها از ساعات اولیه‌ی DayZ لذت نخواهید برد، بلکه تجربه‌ی ابتدایی بیشتر شبیه به تحمل بازی خواهد بود. باید سرگردانی در محیط را تحمل کنید، باید مرگ‌های متعدد را تحمل کنید و باید… یا این‌که چندین ساعت را در یوتیوب به کسب آموزش مکانیک‌ها و هدف کلی بازی مشغول باشید یا دست به دامان استریمرها شوید. واضح است که DayZ مخاطبان بازی‌هایی با روند تند را پس می‌زند. در مجموع، به این شکل ممکن است شروع بازی کند و قدیمی به نظر برسد و زمانی که بدون اطلاعات درست از نحوه‌ی کنترل، با یک زامبی مواجه شوید، عصبی شوید و علاقه‌ای به ادامه دادن نداشته باشید. حتی پس از آموزش و تجربه‌ی چندین ساعته هم ممکن است این اتفاق زننده رخ بدهد؛ چرا که کنترل DayZ بسیار خشک است و انیمیشن‌های محدود، آن را بدتر از چیزی که هست نشان می‌دهند. مشکلات با کوله‌پشتی و نحوه‌ی تغییر آیتم‌ها هم وجود دارد که به هیچ وجه نمی‌توان از آن چشم پوشی کرد. مخصوصا در شرایط حساس که کاملا برای بازیکن دست و پا گیر هستند.

محال است در تجربه‌ی چند ساعته‌ی بازی چند باری با باگ‌های عجیب و غریب روبرو نشوید. باگ‌هایی که گاها می‌توانند به کلی تجربه‌ی بازی را مختل کنند

جدا از چالش‌های درون بازی با زامبی‌ها، کنترل و دیگر بازیکنان، DayZ چالش‌های دیگری را هم برای مخاطب به همراه دارد. این چالش‌ها شامل مشکلات گرافیکی بازی هستند. مشکلاتی که نسخه‌ی کنسولی را کاملا تحت تاثیر قرار داده‌اند. محال است در تجربه‌ی چند ساعته‌ی بازی چند باری با باگ‌های عجیب و غریب روبرو نشوید. باگ‌هایی که گاها می‌توانند به کلی تجربه‌ی بازی را مختل کنند و باعث آزار بازیکن شوند. از نظر بصری هم DayZ چند سالی از عناوین روز عقب‌تر است. شاید وسعت بالای نقشه یکی از دلایلی باشد که در کنسول شاهد مشکلات این چنینی هستیم. هر چند از نظر اتمسفر، بازی ماهیت پساآخرالزمانی خاص خود را دارد و این حس جهانی رو به زوال را به مخاطبش القا می‌کند.

اگر باگ‌ها بگذارند!

تجربه‌ی DayZ برای مخاطبانش یا سفید خواهد بود یا سیاه. نقطه‌ی خاکستری در ساعاتی که با بازی می‌گذرانید وجود ندارد؛ یا DayZ را دوست خواهید داشت یا از آن متنفر خواهید شد. مطمئنا بازی طی سال‌هایی که در فاز دسترسی زودهنگام به سر می‌برده، بهبودهای مکانیکی بسیاری داشته است؛ اما جای تعجب این‌جا است که چرا نسخه‌ی کنسولی چنین از مشکلات تکنیکی رنج می‌برد و هنوز در قسمت فنی یادآور فاز دسترسی زودهنگام است. ایده‌هایی که در نگاه اول جالب به نظر می‌رسند، اما به درستی -حداقل روی کنسول‌ها- پرداخت نشده‌اند.

از مهم‌ترین فاکتورهای وابسته به موفقیت عناوین آنلاین، این است که اثر بتواند بازیکنان را طی طولانی مدت پای خود نگه دارد؛ ولی مشکلات اشاره شده گاها شما را از ادامه دادن ناامید می‌کند. با این حال DayZ مفاهیم بقای خود را با افراط دنبال می‌کند که می‌تواند برای دوست‌داران این تم جذاب باشد. هرچند رهایی از باگ‌ها شرط اصلی رسیدن به این مهم خواهد بود.

Resolution

Platform: PC – Score: 6 out of 10

Keeping up with player expectation for a long time is one of the most important factors for a successful online game.  DayZ follows its Survival aspect to seriously which might be good for those who love such themes in games, but getting rid of the bugs and glitches would be the real challenge here./

(این نقد بر اساس نسخه منتقدین بازی نوشته شده که توسط Bohemia Interactive در اختیار دنیای بازی قرار گرفته است.)